ΚΑΙ ΠΑΛΙ, ἀγαπητοί μου, γιὰ μία ἀκόμη φορά, ἴσως τελευταία φορὰ γιὰ μᾶς τοὺς γέροντες, μᾶς ἀξιώνει ὁ Κύριος νὰ ἑορτάσουμε καὶ νὰ πανηγυρίσουμε τὴν λαμπρὰν ἡμέραν τῆς Ἀναστάσεως.

       Ἡ Ἀνάστασις εἶνε τρανὴ ἀπόδειξις ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν εἶνε ἁπλῶς ἕνας ἄνθρωπος·εἶνε ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος κατέβηκε ἐν σαρκὶ στὰ σκοτεινὰ βασίλεια τοῦ ᾅδου, συνέτριψε«μοχλοὺς αἰωνίους», ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία (καταβ.Πάσχ.στ΄ᾠδ.), καὶ νίκησε κατὰ κράτος τὸν μεγαλύτερο ἐχθρὸ τῆς ἀνθρωπότητος, τὸν θάνατο ποὺ τρομοκρατεῖ ὅλους. Ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ νικητὴς και θριαμβευτής.Ἡ ἀνάστασί του εἶνε ὁ βράχος ὁ ἄσειστος, ἐπάνω στὸν ὁποῖο συντρίβονται σὲ ἀφροὺς ὅλα τὰ λυσσαλέα κύματα τῆς ἀπιστίας τῶν παλαιοτέρων καὶ νεωτέρων ἐχθρῶν του.

      Ἔχετε ἀποδείξεις γιὰ τὴν ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ; μᾶς ἐρωτοῦν οἱ ἄπιστοι. Κ᾽ ἐμεῖς ἀπαντοῦμε· κανένα ἄλλο γεγονὸς τῆς παγκοσμίου ἱστορίας δὲν ἔχει τόσες ἀποδείξεις ὅσες αὐτό. Μυριάδες οἱ ἀποδείξεις. Ὅσο μπορεῖ κανεὶς νὰ μετρήσῃ τὶς ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου, ἄλλοτόσο μπορεῖ νὰ μετρήσῃ καὶ τὶς ἀποδείξεις ποὺ σὰν ἀκτῖνες ἐκπέμπει ὁ πνευματικὸς ἥλιος τῆς ἀνθρωπότητος, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Δὲν θὰ φέρω τώρα ἀποδείξεις ἀπὸ τὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη γιὰ τὴν ἀνάστασι τοῦ Κυρίου. Θὰ πῶ μόνο λίγα λόγιαγιὰ ἕνα ἄλλο εἶδος ἀποδείξεων ποὺ ὑπάρχουν.Καὶ οἱ ἄλλες αὐτὲς ἀποδείξεις εἶνε εἰκόνες καὶ παραδείγματα τῆς Ἀναστάσεως ποὺ εἶνε ἐγκα-τεσπαρμένασὲ ὅλο τὸν φυσικὸ κόσμο.

⃝       Θέλετε παραδείγματα τῆς Ἀναστάσεως;Πάρτε στὰ χέρια σας ἕνα σπόρο. Ὑπάρχουν σπόροι τόσο μικροὶ ὅσο τὸ κεφαλάκι τῆς καρφίτσας, κι ὅμως μέσα ἐκεῖ εἶνε κλεισμένη μιὰ ζωὴ ἀτελείωτη, μία τεραστία δύναμις. Ὑπὸ ὡρισμένες συνθῆκες ὁ σπόρος αὐτὸς γίνεται ἕνα εὔοσμο καὶ πολύχρωμο λουλούδι ἢ ἕνας ὡραῖος στάχυς ἢ ἕνα πελώριο δέντρο ἢ καὶ δάσος ὁλόκληρο. Ἀπορῶ, ὅπως πολλὲς φορὲς τὸ λέω, πῶς ὑπάρχουν ἄπιστοι. Φτάνει καὶ ἕνας σπόρος ν᾽ ἀποδείξῃ ὅτι ὑπάρχει Θεός. Ἐὰν ἕνας σπόρος ἔχῃ τέτοια δύναμι, πῶς δὲν εἶχε δύναμι ὁ δημιουργὸς τοῦ σπόρου ν᾽ ἀναστήσῃ τὸν ἑαυτό του ὅταν ἔλαβε σάρκα; Λένε ὅτι στὶς πυραμίδες τοῦ Χέοπος, στὸ Δέλτα τοῦ Νείλου, ἔγιναν ἀνασκαφὲς καὶ μέσα στοὺς τάφους βρέθηκε ἕνα δοχεῖο ποὺ περιεῖχε σιτάρι, θαμμένο ἐκεῖ τρεῖς χιλιάδες χρόνια. Ἀμφέβαλλαν ἂν ὁ σπόρος αὐτὸς μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια ἔχῃ ἀκόμα ζωή. Τὸν ἔσπειραν λοιπὸν καὶ φύτρωσε! «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια (μόνος)»(Ψαλμ.76,14-15).

⃝        Θέλετε ἄλλο παράδειγμα τῆς Ἀναστάσεως; Εἶνε χειμώνας καὶ ἡ γῆ σκεπάζεται μὲ ἄσπρο σεντόνι. Ὅπως σκεπάζουν τὸ νεκρὸ μὲ σάβανο, ἔτσι καὶ ἡ φύσις, ὅπως λέει ὁ ποιητής, σαβανώνεται μὲ τὸ χιόνι, κι ὅλα εἶνε νεκρά. Ἀλλὰ σὲ λίγο ἔρχεται ἡ ἄνοιξι. Ἡ νεκρὴ ἐκείνη φύσι ἀνασταίνεται, ἡ γῆ σκεπάζεται τώρα ἀπὸ τάπητα κεντημένο μὲ μυριάδες ἄνθη, ποὺ μυρίζουν καὶ σκορποῦν τὸ ἄρωμά τους, καὶ πουλιὰ κι ἀηδόνια ἔρχονται ἀπὸ μακριὰ καὶ κελαηδοῦν. Καὶ ἡ ἄνοιξι, μὲ μύρια στόματα, δὲν λέει τίποτε ἄλλο παρὰ«Χριστὸς ἀνέστη»!

⃝        Θέλετε ἕνα ἄλλο παράδειγμα; Εἶνε ὁ ὕπνος. Τί λέει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός; Κάτι ποὺ δὲν τὸ σκεπτόμαστε· ἂν τὸ σκεφτοῦμε, θὰ μᾶς πιάσῃ ἴλιγγος· κάθε βράδυ, λέει, πεθαίνουμε. Ὁ ὕπνος εἶνε ἕνας μικρὸς θάνατος, κι ὁ θάνατος τί εἶνε· ἕνας μεγάλος ὕπνος· διαφέρει μόνο ὡς πρὸς τὴ διάρκεια. Κάθε φορὰ ποὺ σηκωνόμαστε ἀπὸ τὸ κρεβάτι ―πολλοὶ ἔπεσαν νὰ κοιμηθοῦν μὰ δὲν σηκώθηκαν― εἶνε σὰν νὰ λέμε; «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι…»(ὄρθρ. Κυρ.). Ἡ ἔγερσις ἀπὸ τὸν ὕπνο εἶνε μιὰ ἀνάστασι καὶ μιὰ εἰκόνα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου.

⃝      Θέλετε ἄλλο παράδειγμα; Εἶνε τὸ ἀβγὸ ποὺ βάφουμε τὸ Πάσχα. Γιὰ ποιό λόγο βάφουμε ἀβγά; Ὅ,τι γίνεται στὴν Ἐκκλησία μας δὲν εἶνε ἄσκοπο· ὅλα ἔχουν κάποιο νόημα. Καὶτὸ ἀβγὸ τί εἶνε; Γιά ἐξετάστε· μοιάζει μ᾽ ἕνα τάφο. Ὅπως ὁ τάφος ἔχει μαρμάρινη πλάκα ποὺ σκεπάζει τὸ νεκρὸ σῶμα, ἔτσι καὶ στὸ ἀβγὸ τὸ τσῶφλι εἶνε μία μαρμάρινη πλάκα. Τί σκεπάζεται μέσα ἐκεῖ; Μιὰ ζωή.«Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ» (ἐγκ.ὄρθρ.Μ.Σαβ.). Μέσα σ᾽ ἕνα ἀβγὸ εἶνε μιὰ ζωή. Ποια ζωή· ἐκκολάπτεται ἕνα πουλάκι. Ἂς μαζευτοῦν ὅλοι οἱ ἐπιστήμονες νὰ φτειάξουν ἕνα ἀβγὸ ἀλλὰ μὲ ζωή. Φτειάχνουν ἁπλῶς μηχανὲς ἐκκολαπτικὲς γιὰ νὰ θερμαίνουν τὰ ἀβγά, ἀλλὰτὰ ἀβγὰ ἔχουν ἤδη μέσα τὸν σπόρο τῆς ζωῆς.

      Βλέπεις λοιπὸν τὸ ἀβγό, καὶ τὸ πουλάκι θραύει, σπάει τὴν πλάκα, ἀνοίγει τὸν τάφο καὶ βγαίνει ἔξω· κι ὅταν ἀκούγεται ἡ φωνή του, ἐκεῖνα τὰ τσίου - τσίου δὲν εἶνε τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ «Χριστὸς ἀνέστη»· σὲ μιὰ παγκόσμια γλῶσσα ποὺ ὅλοι καταλαβαίνουν λέει«Χριστὸς ἀνέστη»!

⃝      «Χριστὸς ἀνέστη» λοιπὸν λέει ὁ σπόρος καὶ ὁ στάχυς ποὺ βγαίνει.«Χριστὸς ἀνέστη» λέει ἡ ἄνοιξι.«Χριστὸς ἀνέστη» λέει ὁ ἄνθρωπος ποὺ σηκώνεται ἀπὸ τὸν ὕπνο.«Χριστὸς ἀνέστη»λέει ἀκόμα κάθε πρωὶἡ ἀνατολή. Ὅταν βραδιάζῃ κ᾽ ἔρχωνται μεσάνυχτα, ἐπικρατεῖ σκοτάδι. Ἀλλὰ τὸ σκοτάδι δὲν μένει γιὰ πολύ.

    Γνωρίζουμε ὅτι θ᾽ ἀποσυρθῇ. Μεγάλο πρᾶγμα νὰ εἶνε μεσάνυχτα κ᾽ ἐσὺ νὰ περιμένῃς μὲ βεβαιότητα τὸν ἥλιο. Κι ὅταν σὲ λίγο ὁ ἥλιος διαλύῃ τὰ σκοτάδια, μὲ τὶς ἄπειρες ἀκτῖνες ποὺ σκορπίζει δὲν κάνει τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ λέῃσὲ μία παγκόσμια γλῶσσα«Χριστὸς ἀνέστη».

    Ἐάν, ἐννοεῖται, καταλαβαίνουμε αὐτὴ τὴ γλῶσσα· ἐὰν δὲν τὴν καταλαβαίνουμε καὶ εἶνε γιὰ μᾶς αὐτὰ κινέζικα, τότε ζοῦμε σὰν τὰ ζῷα. Κάθε ἀκτίδα ποὺ μᾶς ἔρχεται ἀπὸ τὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ, κηρύττει κι αὐτὴ«Χριστὸς ἀνέστη». Ἐκτὸς ὅμως, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τέτοιεςεἰκόνες καὶ παραδείγματα, ποὺ γιὰ μᾶς ἀποτελοῦν φυσικὲς μαρτυρίες τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔχουμε καὶ ἄλλες μεγαλύτερες ἀποδείξεις,ἱστορικές, ποὺ βγαίνουν ἀπὸ γεγονότα ποὺ περιγράφει τὸ Εὐαγγέλιο.«Χριστὸς ἀνέστη»φωνάζει ὁ ἄγγελος στὸ μνῆμα τὸ κενό. «Χριστὸς ἀνέστη» φωνάζει ἡ Μαγδαληνή, ποὺ γιὰ τὴν φλογερὰ ἀγάπη της ἄκουσε πρώτη τὸμήνυμα τῆς Ἀναστάσεως.«Χριστὸς ἀνέστη»λένε οἱ μαθηταί.«Χριστὸς ἀνέστη» λέει καὶ ὁ δύσπιστος Θωμᾶς, ποὺ ὕστερα ἀπὸ τὰ τεκμήρια ποὺ ἔλαβε πείστηκε κι αὐτὸς καὶ ἀνέκραξε«Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου»(Ἰω.20,28).

     «Χριστὸς ἀνέστη»φωνάζει ἀκόμα καὶἡπατρίδα μας, ἡ μικρὴ μὰ ἱστορικὴ πατρίδα μας. Πῶς; Διαβάστε τὴν ἱστορία. Θαμμένη ἦταν κι αὐτή·θαμμένη ὄχι τρεῖς ἡμέρες ἀλλὰ –για σκεφτῆτε το― τετρακόσα καὶ πεντακόσα χρόνια μέσα σ᾽ ἕνα σκοτάδι ἀπέραντο, ὅπου βασίλευε ἡ ἡμισέληνος καὶ οἱ Ἕλληνες ὑπέφεραν τὰ πάνδεινα. Οἱ διπλωμάτες τῆς Εὐρώπης ἔλεγαν· Πάει, ἐτάφη πλέον ἡ Ἑλλάς, ἐνθάδε κεῖται Ἑλλάς, τὸ ἀρχαῖο ἔθνος…Καὶ ξαφνικὰ τί ἔγινε; Μέσα ἀπὸ τάφο τόσων αἰώνων ἡ Ἑλλὰς ἀνέστη. Μὲ τὴ δύναμι τίνος; ΤοῦΧριστοῦ. Γι᾽ αὐτὸ ἡ ἐθνεγερσία τῆς Ἑλλάδος βεβαιώνει καὶ αὐτὴ τὸ«Χριστὸς ἀνέστη»!

      Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, πρέπει νὰ ἑορτάζουμε. Καὶ ἔτσι τὴν ἑορτάζουμε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τὴν Ἀνάστασι, ὡς τὴν λαμπροτέρα ἡμέρα. Οἱ λαοὶ τῆς Δύσεως ὡς μεγαλύτερη ἑορτὴ ἔχουν ἄλλοι μὲν τὰ Χριστούγεννα (οἱ παπικοί) καὶ ἄλλοι τὴν Σταύρωσι (οἱ προτεστάτες)· ἐμεῖς οἱ λαοὶ τῆς ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς ὡς λαμπροτέρα ἑορτὴ ἔχουμε τὴν ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ.

     «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτὸς»(καν.Πάσχ.γ΄ᾠδ.).Γι᾽ αὐτὸ τὴν ἡμέρα αὐτὴ καὶ ἡ Ἑλλὰς ὅλη ἑορτάζει· ἀπὸ τὴν Κέρκυρα μέχρι τὴ ῾Ρόδο κι ἀπὸτὸν Ἕβρο, ὅπου γενναῖοι στρατιῶτες καὶ ἀξιωματικοὶ φρουροῦν τὰ σύνορά μας, μέχρι τὴν Κρήτη καὶ τὴ Γαῦδο, παντοῦ ὅπου κυματίζει ἡ Ἑλληνικὴ σημαία,οἱ Ἕλληνες ἑορτάζουν χαρμόσυνα τὴν ἡμέρα αὐτή.

     Ἂς εὐχαριστήσουμε λοιπὸν τὸ Θεό, διότιἔχουμε θρησκεία ἀληθινή, τὴ μόνη ἀληθινὴ στὸν κόσμο, ποὺ στηρίζεται ὄχι μόνο ἐπάνωσὲ μαρτυρίες καὶ εἰκόνες ἀπὸ τὴ φύσι, ἀλλὰ προπαντὸς ἐπάνω σὲ γεγονότα καὶτεκμήρια ἱστορικά. Ὅλα αὐτὰ πείθουν γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ κραταιώνουν τὴν πεποίθησι ὅτι«ἠγέρθη ὁ Κύριος ὄντως»(Λουκ.24,34), ὅτι «ἀληθῶς ἀνέστη ὁ Κύριος»(διαλ.ἀπόλ.Πάσχ.), ὅτιἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ εἶνε γεγονός.

       Καὶ ἐγὼ διακηρύττω ἀπὸ τὴ θέσι αὐτή· Ἐφ᾽ὅσον ὑπάρχει ἥλιος, ἐφ᾽ ὅσον φωτίζει σελήνη, ἐφ᾽ ὅσον λάμπουν στὸν οὐρανὸ ἄστρα,ἐφ᾽ ὅσον ποταμοὶ κυλοῦν τὰ ῥεύματά τους,ἐφ᾽ ὅσον ἀνθίζει ἀμυγδαλιά, ἐφ᾽ ὅσον εὐωδιάζουν λουλούδια, ἐφ᾽ ὅσον ἀκούγονται πουλιὰ νὰ κελαϊδοῦν, πάντοτε, εἰς πάντας τοὺςαἰῶνας,ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ζῆ και βασιλεύει, εἰς πεῖσμα τῶν ἀθέων καὶ τῶν ἀπίστων, ποὺ κι αὐτοὶ μιὰ μέρα θὰ κάμψουν τὸ γόνυ μπροστά του καὶ θὰ ὁμολογήσουν·«Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός· ἀμήν»(Φιλ.2,11 καὶθ.Λειτ.).

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος