Η ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

Η θαυματουργός εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς «Γερόντισσας» βρίσκεται στήν Ἱερά Μονή Παντοκράτορος τοῦ Ἁγίου Ὄρους και εἶναι ἐφέστια εἰκόνα τοῦ Μοναστηρίου.Ἡ μορφή της εἶναι στή θέα γλυκύτατη, εὐχάριστη καί γεμάτη ἔλεος, ἀφήνοντας στόν κάθε προσκυνητή αἰσθήματα χαρᾶς, εὐφροσύνης, ἀγαλλιάσεως, ἐλπίδας, παρηγοριᾶς καί εὐσπλαχνίας, δείχνοντας ὅτι προστρέχει στήν ἀνάγκη τῶν τέκνων Της καί ὅτι πάντοτε παραμυθεῖ τούς πιστούς Της.Τό πρῶτο θαῦμα τῆς εἰκόνας ἀναφέρεται στούς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ Ἀλέξιου Α΄ τοῦ Κομνηνοῦ, ὅταν αὐτός ἄρχισε νά κτίζει τό ἀρχικό μονύδριο 500 μέτρα μακριά ἀπό τά σημερινά κτίρια τῆς Μονῆς, πάνω σέ ἕνα ὕψωμα.

Τότε, ἐνῶ οἱ ἐργάτες ἔκτιζαν κανονικά, τό βράδυ ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας μαζί μέ τά ἐργαλεία τῶν οἰκοδόμων ἔφευγαν ἀοράτως καί ὅταν τό πρωί τά ἀναζητοῦσαν τά ἔβρισκαν στό σημεῖο ὅπου εἶναι σήμερα κτισμένη ἡ Μονή· ἦταν βέβαια ἔρημος ὁ τόπος. Ἀφοῦ αὐτό ἔγινε πολλές φορές, τελικά κατάλαβαν ὅτι ἦταν θέλημα τῆς Παναγίας τό Μοναστήρι νά κτιστεῖ στόν τόπο πού ἡ ἴδια εἶχε ἐπιλέξει. Ἔτσι λοιπόν οἰκοδομήθηκε ὁ ἀρχικός πυρήνας τῆς Μονῆς.

Τήν προσωνυμία «Γερόντισσα» την ἀπέκτησε ἡ εἰκόνα ἀργότερα, μετά ἀπό ἕνα καθοριστικό, γιά τήν ὀνομασία, θαῦμα τῆς Θεοτόκου. Ἡ ἀρχική τῆς θέση ἦταν μέσα στό Ἱερό Βῆμα, πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα. Τήν ἐποχή λοιπόν ἐκείνη ζοῦσε ἕνας πολύ ἐνάρετος, ὅμως μεγάλος στήν ἡλικία καί ἐτοιμοθάνατος λόγω ἀσθένειας, Ἠγούμενος. Αὑτός γνώρισε τό τέλος του κατά Θεία Ἀποκάλυψη καί πεθύμησε νά κοινωνήσει τά Ἄχραντα καί Ζωοποιά Μυστήρια τοῦ Κυρίου μας. Γι’ αὐτό καί παρακάλεσε τόν ἱερομόναχο ἐφήμερο πού ἱερουργοῦσε την ἡμέρα ἐκείνη νά συντομεύσει τήν Θεία Λειτουργία.

Ὁ ἱερομόναχος, ὅμως, δεν ὑπάκουσε ἀμέσως στήν ἐπιθυμία τοῦ Ἡγούμενου καί συνέχισε νά λειτουργεῖ ἀργά μέ ἀποτέλεσμα νά ἐπέμβει ἡ ἴδια ἡ Παναγία. Ξαφνικά ἀκούστηκε ἀπό τήν Εἰκόνα ἡ φωνή Της πού τόν διέταξε μέ αὐστηρότητα νά ὁλοκληρώσει σύντομα τήν Θεία Λειτουργία, ὥστε νά προλάβει νά μεταλάβει ὁ Γέροντας.

Ἔτσι κι ἔγινε. Μόλις κοινώνησε ὁ Γέροντας, ἐκοιμήθει καί ἀπό τότε ἔδωσαν σέ Αὐτήν τήν εἰκόνα Της τήν προσωνυμία «Γερόντισσα», λόγω τῆς στενής Της σχέσης μέ τόν «Γέροντα». Μετά ἀπό αὐτό μεταφέρθηκε καί τοποθετήθηκε ἔξω ἀπό τό Ἱ. Βῆμα στήν ἀριστερή κολώνα τοῦ κυρίως Ναοῦ, ὅπου βρίσκεται μέχρι σήμερα γιά τήν διευκόλυνση τῶν προσκυνητῶν.

Ἡ εἰκόνα ἀνακαινίστηκε καί ἐπενδύθηκε μέ νεώτερο ἀργυρό κάλυμα, ὑψηλῆς τέχνης, κατασκευασμένο μετά ἀπό ἐκφρασμένη ἐπιθυμία τῆς ἴδιας τῆς Θεοτόκου μέ ἔξοδα Κωνσταντινουπολίτισσας ἀρχόντισσας. Τό πιθάρι πού ἀπεικονίζεται ἐπάνω στό κάλυμα ἔγινε προς ἀνάμνηση θαύματος τῆς Παναγίας.

Τόν 17ο αἰώνα ὑπῆρξε ἐποχή κατά τήν ὁποία στό Μοναστήρι δέν ὑπῆρχε καθόλου λάδι. Ἡ ἔλλειψη ὅμως τῶν ἀναγκαίων ἦταν τόσο μεγάλη ὥστε οἱ Πατέρες ἐγκατέλειπαν τήν Μονή ἀναζητώντας ἀλλοῦ τά ἀπαραίτητα γιά τή ζωή. Ὁ Ἡγούμενος τούς προέτρεπε νά πιστεύουν καί να ἐλπίζουν στήν «Γερόντισσα», ὅπως προσευχόταν καί ἐκεῖνος καί εἶχε τήν ἐλπίδα σέ Αὐτή. Ἑπόμενο ἦταν ἡ Παναγία μας νά μήν διαψεύσει τίς προσδοκίες του, καί ἕνα πρωί οἱ πατέρες εἶδαν νά ξεχειλίζει λάδι ἀπό τήν εἴσοδο τῆς ἀποθήκης, ὅπου φυλάσσονται τά ἄδεια πιθάρια.

Μπῆκαν στήν ἀποθήκη καί εἶδαν ὅτι ἕνα ἀπό τά πιθάρια, πού σώζεται μέχρι σήμερα, ξεχείλιζε ἀπό λάδι. Ἀντιλήφθηκαν τήν ἐπέμβαση τῆς Παναγίας καί μέ αὐτό τό λάδι γέμισαν ὅλα τά ἄδεια δοχεῖα πού βρίσκονταν στό Μοναστήρι. Τότε αὐτό σταμάτησε νά ξεχειλίζει. Ἀπό τότε μέχρι σήμερα τό λάδι δέν ἔχει λείψει ποτέ ξανά ἀπό τό Μοναστήρι Της.

Η Γερόντισσα μας-Το Θεομητορικό μας Σέβας

      Στον Ναό μας από τον Αύγουστο του 2006 βρίσκεται αποτεθησαυρισμένο ένα Αντίγραφο της Θαυματουργού Εικόνος της «Γερόντισσας», το Οποίο καθαγιάσθηκε από τους Πατέρες της Ι.Μ Παντοκράτορος του Αγίου Όρους ενώπιον της Πρωτότυπης Εικόνος, και ενώπιον Αυτού εκδηλώνουμε τον Θεομητορικό μας Σεβασμό.

      Το Αντίγραφο της «Γερόντισσας» βρίσκεται πίσω από την Αγία Τράπεζα (που είναι και η αρχική της θέση) επί Καλλιτεχνικότατου Ξυλόγλυπτου Θρόνου, και ενώπιον Της καίνε  τέσσερις αργυρές Κανδήλες η μία εξ αυτών είναι ακοίμητη.

     Στην Ακολουθία του Εσπερινού ενώπιον Της διαβάζεται το «Θεοτοκάριο» και ανάβει λαμπάδα από καθαρό κερί, ενώ κάθε χρόνο στις 1 προς 2 Δεκεμβρίου τελείται Κατανυκτικότατη Αγρυπνία και ψάλλεται  η Ειδική Ασματική Ακολουθία για την Σύναξη της Θαυματουργού Εικόνος της Παναγίας Της«Γεροντίσσης».

      Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄ . Ταχὺ προκατάλαβε. 

Ως  Μήτηρ φιλεύσπλαχνος, Χριστοῦ τοῦ πάντων Θεοῦ, Γερόντισσα πέφηνας, ἐν συμπαθείᾳ πολλῇ, ἡμῶν Ἀειπάρθενε. Ὅθεν ὑπὸ τὴν σκέπην, τῆς θερμῆς σου πρεσβείας, σπεύδοντες καθ’ ἑκάστην, εὐλαβῶς Σοι βοῶμεν· χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ Σοῦ.

Κοντάκιον. Ἦχος β΄. Τοῖς τῶν αἱμάτων Σου. 

Ως Γεροντίσσῃ ἡμῶν Σοὶ προσπίπτομεν, καὶ ἰσχυρᾷ προστασίᾳ Πανάμωμε. Ἀλλ’ ὦ τοῦ Θεοῦ Μῆτερ Ἄχραντε, μὴ διαλίπῃς ἀεὶ προστατεύουσα, ἡμῶν ἐν κινδύνοις καὶ θλίψεσιν.

Μεγαλυνάριον. 

      Χάριν ἀναβλύζει ἡ Σὴ Εἰκὼν, καὶ παραμυθίας, Θεοτόκε τὸν γλυκασμόν, τοῖς ἐν τῇ πικρίᾳ, παθῶν συνεχομένοις, Γερόντισσα καὶ πόθῳ Σὲ μεγαλύνουσιν.