Ο άγιος Νεκτάριος, επίσκοπος Πενταπόλεως, ο θαυματουργός παραμένει και σήμερα φάρος τηλαυγής και μας φωτίζει με τις πολλές αρετές του, τα σπουδαία συγγράμματά του και τα αναρίθμητα θαύματά του.

Εκτός των άλλων, όμως, ήταν και άριστος Παιδαγωγός και Διδάσκαλος των νέων, τους οποίους θεωρούσε ως τη χρυσή ελπίδα της Εκκλησίας και του Έθνους, ως «τη βάση του αύριο». Χαρακτήριζε την εφηβική ηλικία ως σπουδαία και βιαστική. «Σπουδαία μεν για τη μεγάλη αποστολή που τις έλαχε, βιαστική δε για τη σύντομη διάρκειά της, στην οποία πρέπει να συντελεσθούν πολλά και μεγάλα», όπως σημειώνει στο λόγο του «Περί της κλήσεως των εφήβων εν τη κοινωνία».

Τους εφήβους τους ονόμαζε «νέα γενιά» αλλά και «διάδοχο γενιά» στην οποία το Έθνος και η Πολιτεία παραδίδουν «τις παρακαταθήκες των προγόνων και όλους τους θησαυρούς των προηγουμένων γενεών» (ο.π.). Γι’ αυτό και ήθελε να ενθαρρύνει τους νέους προς τους πνευματικούς αγώνες και να τους ενισχύει, να τους προτρέπει στην άσκηση της αρετής. Τους δίδασκε με αγάπη πολλή ότι έπρεπε να φυλάξουν την πίστη στο Χριστό, τον αληθινό Θεό, ως ιερά παρακαταθήκη. Έπρεπε να ζουν την κατά Χριστόν ζωή, συνδεδεμένοι μαζί Του διά των σωστικών Μυστηρίων της Εκκλησίας.

Γνώριζε και τις μεγάλες δυσκολίες που είχαν συχνά-πυκνά στους πνευματικούς αγώνες τους. Και τους συνιστούσε ως όπλο νικηφόρο την εγρήγορση και τη σταθερότητα στη χριστιανική τους ζωή. Στους μαθητές του Γυμνασίου Λαμίας, είπε και αυτά κατά την ομιλία του: Αγαπητά μου παιδιά, στους αγώνες σας απαιτείται «γενναία απόφαση και αμετάπτωτο φρόνημα προς απόκτηση της αρετής. Γιατί οι αναποφάσιστοι, αυτοί που με αμέλεια και ραθυμία αρχίζουν τον αγώνα της αρετής, ταχύτατα μεν αποθαρρύνονται και ηττώνται, πολύ εύκολα δε γίνονται ριψάσπιδες και τρέπονται σε φυγή» (ο.π.).

Συνιστούσε την Αγία Γραφή ως απαραίτητο οδηγό για τη γνώση της αλήθειας, για το φωτισμό και τον καταρτισμό τους, για τη σωτηρία τους. Και τους τόνιζε με όλη τη δύναμη της ψυχής του ότι έπρεπε να συνδυάζουν «την ευσέβεια και την επιστήμη», διότι έτσι θα προόδευαν και θα ευημερούσαν σε όλη τη ζωή τους. Κεντρική ιδέα των ομιλιών του προς τους νέους ήταν αυτή η αλήθεια, ότι «χωρίς την ενάρετη ζωή, είναι ανέφικτος ο ύψιστος προορισμός του ανθρώπου» (ο.π.).

Δίδασκε ο Άγιος τους νέους πάντοτε με λόγους από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας, και πολλές φορές χρησιμοποιούσε και λόγους των αρχαίων Συγγραφέων. Προ πάντων μέλημά του παντοτινό ήταν να διδάσκει με το παράδειγμά του. Και το κατόρθωνε, αγωνιζόμενος και με τη Χάρη του Κυρίου. Μάλιστα ένας από τους μαθητές του και πνευματικό του τέκνο έγραψε κι αυτά σε επιστολή προς φίλο του το 1897: «Ευτυχώς στις μέρες μας υπάρχει αυτή η ωραία ψυχή του Σεβασμιωτάτου μας Διευθυντού… Τον βλέπεις να ζει εντός του κόσμου και όμως αισθάνεσαι ότι δεν είναι άνθρωπος του κόσμου… Προσεύχεται άνευ υπερβολής νυχθημερόν… όντας ανεξίκακος, αγαπά τους πάντες και αφοπλίζει με το αθώο βλέμμα… Συναναστρέφεται με ποικίλα πρόσωπα, τα οποία γαληνεύει και κατευθύνει προς τον ενανθρωπήσαντα Σωτήρα με πρωτοφανή ευγένεια και πραότητα… Είναι άνθρωπος αλλά ζει αγγελικά».

Δια πρεσβειών του μεγάλου φίλου μας αγίου Νεκταρίου, ας πορευόμαστε κατά τις διδαχές του.