Ἂς θυμίσουμε ὁρισμένα γεγονότα στὸν κ. Ἀνδριανόπουλο ποὺ συνέβησαν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας ἡ ὀλίγον παλαιότερα. Καθ' ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς Τουρκοκρατίας ἐφαρμόζονταν μεθοδικὰ καὶ σαρωτικὰ ἡ γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Ἀρμενίων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων Χριστιανῶν τῶν Βαλκανικῶν χωρῶν. Ἂν δὲν ἀσπάζονταν οἱ «ἄπιστοι» οἱ «γκιαούρηδες» τὴν ἰσλαμικὴ πίστη ὑφίσταντο διώξεις πρωτοφανεῖς. Εὐτυχῶς ποὺ τὸ δουλωμένο γένος μᾶς ζοῦσε κοντὰ στὴν Ἐκκλησία του καὶ τὸ παράδειγμα καὶ ἡ θυσία τῆς μεγάλης στρατιάς των νεομαρτύρων του θέρμαινε τὴν πίστη καὶ τὴν ἐλπίδα γιὰ τὴν ἀνάστασή του. Ἡ προσφορὰ τῶν νεομαρτύρων στὴ διατήρηση τοῦ Ἑλληνισμοῦ ὑπῆρξε τεράστια. Στὶς πιὸ κρίσιμες στιγμὲς τότε ποὺ ὁ ἐξαθλιωμένος λαὸς μᾶς γονάτιζε ἀπὸ τὶς ἀφόρητες πιέσεις τοῦ Τούρκου καὶ τὸν ἐγκατέλειπε ἡ δύναμη ἀντίστασής του, ἐμφανίζονταν κάποιοι μάρτυρες τῆς πίστεώς μας καὶ οἱ καταταλαιπωρημένοι ἀπὸ τὸ ζυγὸ Ἕλληνες ἔπαιρναν θάρρος καὶ ζωντάνευε ἡ πίστη τοὺς ξανὰ γιὰ νὰ ὑπομείνουν τὴ σκλαβιὰ καὶ νὰ ἐλπίζουν στὴν ἀπελευθέρωση τοῦ γένους. Χάθηκαν ὅμως μεγάλες Ἑλληνικὲς περιφέρειες ὅπως ἡ Μ. Ἀσία αὐτὴ ἡ μεγάλη δεξαμενὴ τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς...Ὀρθοδοξίας.
     Αὐτὰ δὲν πρέπει νὰ τὰ ἀποσιωποῦμε γιὰ νὰ μὴν ξεχνιόμαστε. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ γεγονότα ποὺ συνέβησαν πολὺ κοντὰ σέ μας καὶ συγκεκριμένα πρὶν ἀπὸ σαρανταοχτῶ χρόνια ποὺ δὲν δικαιολογούμαστε νὰ μὴν τὰ γνωρίζουμε. Τὴν 6η καὶ 7η Σεπτεμβρίου τοῦ 1955 ἔζησαν οἱ Ἕλληνες τῆς Πόλης ἕνα ἀνθελληνικὸ πογκρὸμ ποὺ ἔχει μείνει στὴν ἱστορία σὰν «Ἡ νύχτα τῶν Κρυστάλλων τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Κωνσταντινούπολης». Πρόκειται γιὰ μία ἀπὸ τὶς χειρότερες σελίδες τῆς ἱστορίας μας μετὰ τὴν ἅλωση. Τοῦρκοι Λαζοὶ ποὺ μεταφέρθηκαν στὴν Πόλη δωρεὰν μὲ πλοῖα ναυλωμένα ἀπὸ τὴν κυβέρνηση ξεχύθηκαν, μαινόμενος ὄχλος, ἐνισχυμένοι καὶ μὲ πάρα πολλοὺς Τούρκους τῆς Πόλης, στὶς Ἑλληνικὲς συνοικίες καὶ κατέστρεψαν τὰ πάντα. Δὲν ἄφησαν τίποτε ὄρθιο. Οἱ Ἕλληνες τῆς Πόλης δὲν θὰ μπορέσουν νὰ ξεχάσουν ποτὲ τὰ φοβερὰ ἐκεῖνα γεγονότα ποὺ ἔζησαν τὶς 48 ὧρες ποὺ συγκλόνισαν τὴν Πόλη. Ἡ ὁμογένεια τῶν Κωνσταντινοπολιτῶν ἀναφέρει μὲ ἀριθμοὺς τὶς ἀπώλειές της κατὰ τὸ τρομερὸ ἐκεῖνο διήμερο. Ὁ ὄχλος σκότωσε 16 Ἕλληνες, βίασε 200 Ἑλληνίδες καὶ κατέστρεψε 1.004 κατοικίες, 4.348 καταστήματα, 21 ἐργοστάσια, 110 ξενοδοχεῖα καὶ ἑστιατόρια, 75 ἐκκλησίες, 8 ἁγιάσματα, 26 σχολεῖα, 5 ἀθλητικοὺς συλλόγους καὶ 2 μοναστήρια. Ἡ Πόλη βάφτηκε μὲ τὸ αἷμα τῶν Ἑλλήνων καὶ ἀφανίστηκε ἡ ἑλληνικὴ παρουσία σ' αὐτήν. Οἱ Ἕλληνες χριστιανοὶ ἔζησαν μία μεγάλη τραγωδία τὶς ἡμέρες τοῦ πογκρὸμ παρόμοια μὲ ἐκείνη τῆς Ἅλωσης τῆς Πόλης ἀπὸ τὸν Σουλτάνο Μωάμεθ τὸν Πορθητή. Καὶ ὅλα αὐτὰ συνέβησαν προμελετημένα καὶ προαποφασισμένα. Προηγήθηκε μία ἡμέρα ἐνωρίτερα (5 Σεπτεμβρίου 1955) μία προβοκάτσια ἡ ὁποία ἔδωσε τὴν «ἀφορμὴ» ν' ἀνοίξει ὁ ἀσκὸς τῆς βίας καὶ τῶν καταστροφῶν. Ἕνας μουσουλμάνος φοιτητὴς ὁ Ὀκτάι Ἐγκὶν ποὺ συνελήφθη ἀπὸ τὶς Ἑλληνικὲς ἀρχὲς καὶ φυλακίστηκε γιὰ 9 μόνο μῆνες στὶς φυλακὲς τῆς Θεσσαλονίκης τοποθέτησε μία βόμβα στὸ προαύλιο τοῦ Τουρκικοῦ Προξενείου ποὺ θεωρεῖται πατρικὸ σπίτι τοῦ Κεμάλ. Ἡ ἔκρηξη τῆς βόμβας δὲν προξένησε ζημιές, προκάλεσε ὅμως ἔκρηξη προμελετημένης «ὀργῆς» τοῦ τουρκικοῦ ὄχλου μὲ ἐπακόλουθο τὰ φοβερὰ γεγονότα τῶν δύο ἑπόμενων ἡμερῶν ποὺ ἔχουν περάσει στὴν ἱστορία ὡς «Σεπτεμβριανὰ» καὶ ποὺ ἀποτέλεσαν τὴν ἀντίστροφη μέτρηση γιὰ τὴν ἐξαφάνιση τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Πόλης καὶ ἄλλων περιοχῶν. Γιὰ τὴν ἱστορία ὁ Ἐγκὶν μετὰ τὴν ἀποφυλάκισή του ἐπῆγε στὴν Τουρκία καὶ ἔτυχε μεγάλων «τιμῶν». Ἀποτέλεσε σημαῖνον στέλεχος τῆς τουρκικῆς Ὑπηρεσίας Ἀσφαλείας καὶ τελικὰ διορίστηκε Νομάρχης στὸ Νὲβ Σεχήρ. Τέτοια ἢ παρόμοια πράγματα συνέβαιναν πάντοτε ἐναντίον τῶν μειονοτήτων καὶ κυρίως τῆς Ἑλληνικῆς στὴν Τουρκοκρατούμενη Ἑλλάδα μας.

      Τὸ 1942 π.χ. (δὲν μποροῦμε νὰ τ' ἀναφέρουμε ὅλα σ' ἕνα σχόλιο) ἡ Τουρκία ἐπέβαλε τὸν κεφαλικὸ φόρο («βαρλὶκ βεργισὶ») ποὺ γιὰ τοὺς Ἕλληνες κυρίως ἦταν δυσβάστακτος καὶ τοὺς ἀνάγκαζε σὲ «ἐθελουσία» προσφυγιὰ στὴν ἐλεύθερη πατρίδα μὲ ὅλες τὶς συνέπειες ποὺ ἔχει ἕνας ξεσηκωμὸς ἀπὸ τὶς περιουσίες καὶ τὰ σπίτια τους, ἀφοῦ δὲν ἐπιτρέπονταν νὰ πάρουν τίποτα ἄλλο μαζί τους ἐκτὸς ἀπὸ ὁρισμένα ἀναγκαῖα ροῦχα. Γι' αὐτὸ φοροῦσαν ἀπὸ 5 ἐσώρουχα κάθε μέλος γιὰ νὰ μποροῦν νὰ τὰ περάσουν στὰ ἄγρια τουρκικὰ τελωνεῖα. Τὸ 1964 (πολὺ κοντύτερα σὲ μᾶς) ἀπαγόρευσε τὸ δικαίωμα τῶν Κωνσταντινοπολιτῶν νὰ ἀσκοῦν ἐμπορικὲς δραστηριότητες στὴν Πόλη καὶ δὲν ἐπιτρεπόταν νὰ κυκλοφορεῖ ὁποιοδήποτε Ἑλληνικὸ ἐγχειρίδιο στὰ Ἑλληνικὰ μειονοτικὰ σχολεῖα. Πάντοτε ἡ τουρκικὴ πολιτικὴ στὰ θέματα τῶν ἄλλων θρησκευτικῶν μειονοτήτων καὶ ἰδίως τῶν Ἑλλήνων, εἶχε ὡς σκοπὸ αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἰσμὲτ Ἰνονοὺ τρεῖς μέρες μετὰ τὰ γεγονότα τῆς 6ης Σεπτεμβρίου 1955: «...Οἱ ἐκδηλώσεις αὐτὲς ἦταν πολὺ καλὰ ὀργανωμένη ἐθνικὴ ἐνέργεια καὶ ὠφέλιμη γιὰ νὰ καθαρίσει ἡ χώρα μας ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ στοιχεῖο ποὺ εἶναι ἕνας βραχνάς». Τέτοιες δηλώσεις προξενοῦν «ἐκρήξεις» μίσους ἀπὸ φανατισμένους μουσουλμάνους καὶ προκαλοῦν φρικτὲς πράξεις ποὺ τὶς ζοῦμε τὸν τελευταῖο καιρό. Οἱ δυτικὲς χῶρες παρατηροῦν μὲ δέος τὴν συνεχῆ ἐξάπλωση τοῦ ἰσλαμισμοῦ καὶ ἀναζητοῦν τρόπους γιὰ νὰ τὴ σταματήσουν. Εἶναι ὅμως πολὺ δύσκολο ν' ἀντιμετωπίσουν ἀκραία θρησκευτικὰ φαινόμενα ὅπου οἱ «πιστοὶ» ἀποκηρύσσουν ἀκόμη καὶ τὴν ἴδια τοὺς τὴ ζωή. Μισοῦν τὸν ἄλλο κόσμο ποὺ δὲν ἀνήκει στὸ Ἰσλάμ. Τὸ σύγχρονο σύνθημά τους εἶναι: «Τὸ Ἰσλὰμ εἶναι ἡ λύση. Σύνταγμα γιὰ μᾶς εἶναι τὸ Κοράνι». Αὐτὰ κι ἂς εἴμαστε προσεκτικοὶ σὲ ὅ,τι λεμὲ καὶ ὅ,τι γράφομε. Ἡ «καλὴ γειτονία» δὲν πρέπει νὰ ὁδηγεῖ μονομερῶς τὴν Ἑλλάδα ν' ἀποσιωπᾶ τὸ «χθὲς» καὶ νὰ διαγράφει μελλοντικοὺς χειρισμοὺς ἐθνικῶν συμφερόντων.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΑΥΤΟΠΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ Ὁ κ. Λεωνίδας Κουμάκης ἔγραψε ἕνα θαυμάσιο βιβλίο τὸ «θαῦμα - Μιὰ πραγματικὴ ἱστορία». Παραθέτουμε ὁρισμένα ἀποσπάσματα τοῦ βιβλίου γιὰ τὴ φοβερὴ «νύχτα τῶν Κρυστάλλων» ποὺ ἀναφέρονται ἀτὶς τραγικὲς ὧρες τῶν «Σεπτεμβριανῶν» ποὺ ἔζησαν οἱ Ἕλληνες καὶ ποὺ συγκλόνισαν τὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Πόλης καὶ ὄχι μόνον. Λίγα μόνο ἀποσπάσματα γιὰ νὰ ἐνισχύσουμε τὴν ἱστορική μας μνήμη: Τὸ νὰ μιλᾶς ἑλληνικὰ στὸ δρόμο ἢ σὲ δημόσιους χώρους στὴν Τουρκία ἰσοδυναμοῦσε περίπου μὲ ἀνθρωποκτονία ἀπὸ πρόθεση. Ἦταν σὰν νὰ διασχίζεις μὲ τὰ πόδια μία Ἐθνικὴ ὁδὸ χωρὶς νὰ κοιτᾶς οὔτε δεξιὰ οὔτε ἀριστερά. Γιατί στὴν Τουρκία ὑπάρχει ἕνας Νόμος τοῦ 1932 «περὶ ἐξυβρίσεως τοῦ Τουρκισμοῦ». Ὁ Νόμος αὐτὸς ψηφίστηκε γιὰ τὴν τρομοκράτηση καὶ τὴν καταπίεση τῶν μὴ Τουρκικῶν πληθυσμῶν. Ἀρκοῦσε ἡ ψευδομαρτυρία δύο ἀτόμων ποὺ θὰ ἔλεγαν ἀορίστως πώς, τάχα, ἔβρισες τὴν Τουρκία ἢ τοὺς Τούρκους. Ἡ καταδίκη ποὺ ἀκολουθοῦσε σήμαινε φυλάκιση χωρὶς ἐπιστροφή. Ἔτσι φοβόμασταν νὰ ἀρθρώσουμε στὸν δρόμο ἀκόμα καὶ μία λέξη ἑλληνική, γιατί κινδυνεύαμε νὰ κατηγορηθοῦμε ὅτι βρίζαμε τὴν Τουρκία. Τὸ πάθημα τοῦ θείου Σιδερῆ, πρὶν ἀπὸ 4 χρόνια περίπου, ποὺ γλύτωσε τὴ ζωὴ τοῦ παρὰ τρίχα, πληρώνοντας στὰ «κατάλληλα» πρόσωπα ὅλα ὅσα εἶχε συγκεντρώσει μία ζωή, ἦταν πραγματικὰ πολὺ χαρακτηριστικό.

     Στὴν ἀσφάλεια: - Ἰσίδωρος Βαφέας, ἕνας βρωμερὸς γκιαούρης ποὺ τόλμησε νὰ βρίσει τὴν ἱερὴ Τουρκικὴ σημαία. Κανονικὰ ἔπρεπε νὰ σ' ἐκτελέσουμε ἐπὶ τόπου γιὰ τὸ ἔγκλημά σου αὐτό, ἀλλὰ οὕτως ἢ ἄλλως ἡ ζωή σου τελείωσε. Πρέπει ἐπιτέλους αὐτὰ τὰ σκουλήκια οἱ Ρωμιοὶ νὰ μάθουν πὼς ἐδῶ εἶναι Τουρκία καὶ δὲν μποροῦν νὰ βρίζουν τοὺς Τούρκους καὶ τὴ σημαία τοὺς χωρὶς νὰ τὸ πληρώσουν μὲ τὴν ζωή τους! Ζῆτε στὴ γῆ μας, ποὺ εἶναι πιὰ ἰδιοκτησία μας καὶ δὲν λέτε νὰ τὸ χωνέψετε! Καὶ σὰν νὰ μὴν ἔφτανε αὐτό, βρίζετε καὶ τοὺς Τούρκους! Ὅπως ἐσύ, βρωμερὲ γκιαούρη, τόλμησες νὰ βρίσεις τὴν ἱερὴ Τουρκικὴ σημαία! - Ὄχι, ὄχι! Δὲν ἔβρισα τὴν τουρκικὴ σημαία! τραύλισε ὁ θεῖος Σιδερής. Δὲν ἔχω τὴν παραμικρὴ ἰδέα γιά... Οἱ λέξεις τοῦ διακόπηκαν ἀπότομα, ὅταν ὅρμησαν πάνω του δύο ἀπ' τοὺς τρεῖς Τούρκους καὶ ἄρχισαν νὰ τὸν κτυποῦν στὰ τυφλά. Ἀνυπεράσπιστος καὶ χωρὶς τὴν παραμικρὴ ἀντίσταση ἔχασε τὶς αἰσθήσεις του.

      Τὸ ἀπόγευμα τῆς 6ης Σεπτεμβρίου 1955 ὅλα φαινόταν ἤρεμα. Μία μικρὴ ὁμάδα φοιτητῶν ἦταν συγκεντρωμένοι στὴν Πλατεία τοῦ Ταξίμ, στὴν κορυφὴ τοῦ Πέρα, διαδηλώνοντας ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος. Ἡ Ἑλλάδα ἦταν πάντα ὁ συντηρούμενος ἀπὸ τὶς Τουρκικὲς ἀρχὲς στόχος τοῦ ὄχλου. Ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ '50 ἡ Τουρκία εἶχε βρεῖ τὴν καινούρια πηγὴ ἀνανέωσης τῆς ἀνθελληνικῆς μανίας της. Ἦταν τὸ Κυπριακό, ποὺ κυριολεκτικά της τὸ χάρισαν οἱ Ἄγγλοι γιὰ νὰ ἀποκτήσουν «διαιτητικὴ» ἰδιότητα καὶ νὰ ἐξασφαλίσουν ταυτόχρονα τὰ συμφέροντά τους.

      «Καταστράφηκε ὁλοσχερῶς τὸ σπίτι τοῦ Κεμὰλ Ἀτατούρκ», ἦταν τὰ μηνύματα ποὺ περνοῦσαν. Οἱ ἔκτακτες ἐκδόσεις τῶν δύο ἐφημερίδων ποὺ κυκλοφόρησαν τὴν ὥρα τοῦ συλλαλητηρίου ἦταν τὸ σύνθημα. Οἱ πέντε μεγάλοι δρόμοι ποὺ ὁδηγοῦσαν στὴν Πλατεία Ταξὶμ γέμισαν ξαφνικὰ μὲ ἕνα μαινόμενο ὄχλο ὁπλισμένο μὲ τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριὰ καὶ σιδερένιους λοστούς, ποὺ φώναζε «Kahrolsun giavourlar!» (Ἀνάθεμα στοὺς γκιαούρηδες!) καὶ «Yikin, kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε εἶναι γκιαούρης!). Ἡ Ἀστυνομία καὶ οἱ Κρατικὲς δυνάμεις καταστολῆς ὑποτίθεται ὅτι αἰφνιδιάστηκαν. Δὲν πῆραν καμμιὰ ἀπολύτως ἐντολὴ νὰ ἐπιβάλουν τὴν τάξη καὶ περιορίστηκαν σὲ μία ἀπαθῆ παρακολούθηση τῶν γεγονότων. Ὅταν μαζεύτηκαν 50.000 περίπου ἄτομα, ἀλαλάζοντος ὄχλου, μπῆκε σὲ ἐφαρμογὴ ἡ ἑπόμενη φάση τοῦ σχεδίου: Καταστροφὴ ὅλων τῶν ἑλληνικῶν περιουσιῶν καὶ βεβήλωση ὅλων τῶν Ἱερῶν καὶ Ὁσίων του Ἑλληνισμοῦ τῆς Πόλης. Οἱ ὁδηγίες ποὺ εἶχαν δοθεῖ ἦταν νὰ μὴ μείνει τίποτα ὄρθιο. Ἀκολούθησαν ὧρες πραγματικῆς κόλασης. Ἕνα μέρος τοῦ ὄχλου κινήθηκε στὸ Istiklal Caddesi, τὸ περίφημο Πέρα, ποὺ στὸ ἕνα χιλιόμετρο τῆς διαδρομῆς τοῦ εἶχε, σὰν τὸ πιὸ φημισμένο ἐμπορικὸ κέντρο τῆς Πόλης, 700 περίπου μαγαζιὰ ποὺ τὸ συντριπτικό τους ποσοστὸ ἀνῆκε σὲ Ἕλληνες. Τὸ πρῶτο κατάστημα ποὺ δέχθηκε ἐπίθεση ἦταν τὸ καφενεῖο "Ἑπτάλοφος" στὴν Πλατεία Ταξίμ. Ὁ ὄχλος εἰσέβαλε στὸ καφενεῖο σὰν ἀγέλη μαινόμενων ταύρων καὶ ἰσοπέδωσε τὰ πάντα: τζάμια, τραπέζια, καρέκλες, μπουφέδες, ποτήρια, φλυντζάνια. Στὴν συνέχεια δέχτηκε ἐπίθεση ἕνα κατάστημα ὑφασμάτων ἑλληνικῆς ἰδιοκτησίας. Τέσσερις διαδηλωτὲς ξήλωσαν μία ράγα τοῦ τράμ, ποὺ χρησιμοποιήθηκε γιὰ νὰ σπάσει ἡ πόρτα καὶ οἱ βιτρίνες τοῦ καταστήματος.

      Σὲ λίγα λεπτὰ τὸ μαγαζὶ εἶχε τὴν ὄψη βομβαρδισμένου τοπίου. Τὰ ὑφάσματα καὶ τὰ ράφια βρέθηκαν στὸ δρόμο ἐνῶ μία ραπτομηχανὴ καταστρεφόταν στὸ δρόμο μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ ἀλαλάζοντος ὄχλου. Ὁ ἑπόμενος στόχος ἦταν ἕνα κατάστημα ἠλεκτρολογικῶν εἰδῶν ποὺ σκορπίστηκαν στὸ δρόμο μὲ μία ἐφιαλτικὴ μανία τοῦ ὄχλου. Λίγο παρακάτω ἕνα μπακάλικο μὲ ἰδιοκτῆτες δύο Ἕλληνες ἡλικιωμένους. Ὁ γέρος μὲ ἕνα ἐκπληκτικὸ κουράγιο στάθηκε μπροστὰ στὸ μαγαζὶ τοῦ λέγοντας στὸν ὄχλο: Φύγετε ἀπ’ ἐδῶ! Ἐμεῖς ζοῦμε σ’ αὐτὸ τὸ μέρος ἕξη γενεὲς καὶ δὲν μπορεῖτε νὰ μᾶς πειράξετε. Ἦταν τὰ τελευταία λόγια της ζωῆς του. Ὁ ὄχλος ὅρμησε ἐπάνω του, σὲ λίγα λεπτὰ τὸ μαγαζὶ τοῦ εἶχε διαλυθεῖ καὶ ὁ γέρος ἦταν τὸ πρῶτο θύμα τῆς ἐφιαλτικῆς ἐκείνης νύχτας. Ἡ γυναίκα τοῦ διασώθηκε κουρνιασμένη σὲ μία γωνιά, γιὰ νὰ πεθάνει λίγο ἀργότερα ἀπὸ τὸ σὸκ ποὺ δέχθηκε ἐκεῖνο τὸ βράδυ. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ὁ ὄχλος συνέχισε τὸ ἔργο τοῦ βῆμα πρὸς βῆμα σὲ ὅλα τὰ ἑλληνικὰ μαγαζιὰ τοῦ Πέρα. Στὰ φημισμένα ζαχαροπλαστεῖα «Κερβᾶν» τοῦ Δημήτρη Πηλαβίδη, «Μπαιλᾶν» τῶν Λέτα καὶ Κυρίτση, «Σεχὶρ» τοῦ Γιάννη Τσούλη. Στὰ μεγάλα καὶ πολυτελῆ καταστήματα ρούχων καὶ ὑποδημάτων. Ἐκεῖ οἱ διαδηλωτὲς ἔβγαζαν ροῦχα καὶ παπούτσια, διάλεγαν μεταξωτὰ πουκάμισα, κοστούμια, καινούργια παπούτσια καὶ τὰ φοροῦσαν ἐπὶ τόπου πρὶν συνεχίσουν τὸ καταστροφικό τους ἔργο. Στὸ περίφημο κοσμηματοπωλεῖο τοῦ Φραγκούλη ὁ ὄχλος εἰσέβαλε μὲ μία ἐμφύλια, πραγματικὴ μάχη, γιὰ τὸ ποιὸς θ' ἁρπάξει τὰ πολυτιμότερα κοσμήματα. Χρυσαφικὰ μεγάλης ἀξίας λεηλατήθηκαν μέσα σ’ ἐλάχιστα λεπτὰ ἀπ’ τοὺς συμπλεκόμενους μεταξύ τους διαδηλωτές. Ὅταν ὁ ὄχλος ἔφθασε στὴν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Τριάδος, δίστασε πρὸς στιγμήν. Οἱ δισταγμοὶ ξεπεράστηκαν ὅταν ἀκούστηκαν οἱ κραυγὲς «Ἀνάθεμα στοὺς ἄπιστους!», «Ἀνάθεμα στοὺς ἄπιστους!» καὶ ὁ ὄχλος εἰσέβαλε στὴν ἐκκλησία. Ὅ,τι κινητὸ ὑπῆρχε στὸν ναὸ καταστράφηκε ἢ βεβηλώθηκε. Εἰκόνες, ἅγια σκεύη, ράσα ἦταν ὁ στόχος τοῦ μανιασμένου ὄχλου. Τὰ στασίδια καὶ ὁ θρόνος τῆς ἐκκλησίας καταστράφηκαν ὅταν μία καινούρια ὁμάδα εἰσέβαλε στὸ Ναὸ μεταφέροντας πετρέλαιο γιὰ νὰ τὸν κάψει. Τελικὰ ὁ Ναὸς τῆς Ἁγίας Τριάδας τοῦ Πέρα δὲν κάηκε καὶ θὰ παραμείνουν γιὰ πάντα ἄγνωστοι οἱ λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους οἱ Τοῦρκοι δὲν κατάφεραν νὰ τὸν κάψουν. Τὸ Πέρα μέσα σὲ λίγες ὧρες ἄρχισε νὰ ἀλλάζει ὄψη. Ὁ δρόμος ἀποκτοῦσε ἕνα περίεργο ὑπόστρωμα, ποὺ ἦταν ἕνα μίγμα ἀπ’ τὰ πράγματα ποὺ καταστρεφόταν: μηχανήματα, γοῦνες, ρολόγια, παπούτσια, λάδια, τυριά, ὑφάσματα, πιατικά, ροῦχα, διάφορα ἄλλα εἴδη τροφίμων καὶ ἔνδυσης, ἀνακατεμένα, κάτω ἀπ’ τὸ βάρος τοῦ ὄχλου ποὺ κινιόταν συνεχῶς, δημιούργησαν σιγὰ-σιγὰ μία ὑπερυψωμένη μάζα λασπώδη καὶ λιγδερή. Ὁ πατέρας μου παρατήρησε ὅτι: τὰ ρολὰ ἢ οἱ τοῖχοι τῶν Χριστιανικῶν καταστημάτων καὶ σπιτιῶν εἶχαν γεμίσει ξαφνικὰ μὲ παράξενα διακριτικὰ σημάδια ἢ τουρκικὰ γράμματα. Πολλὰ σπίτια καὶ καταστήματα Τουρκικῆς ἰδιοκτησίας εἶχαν πλημμυρίσει σημαῖες σὰν νὰ ἤθελαν νὰ μεταδώσουν ἕνα, ἀνεξήγητο γιὰ τὸν πατέρα μου, μήνυμα. Στὸ κέντρο τῆς Κωνσταντινούπολης εἶχαν ἐμφανιστεῖ τὶς τελευταῖες μέρες Λαζοὶ καὶ διάφορα ἄλλα ἄτομα ἀπὸ φυλὲς ποὺ προερχόταν ἀπ’ τὰ βάθη τῆς Ἀνατολῆς, ρακένδυτοι καὶ πεινασμένοι. Ποῦ νὰ φανταστεῖ ὁ πατέρας μου ὅτι αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι θὰ ὑποδύονταν σὲ λίγες ὧρες τοὺς «ἀγανακτισμένους» πολίτες γιὰ νὰ βεβηλώσουν, νὰ ληστέψουν, νὰ βιάσουν καὶ νὰ καταστρέψουν; Ὁ πατέρας μου τελικά, παρ' ὅτι προβληματίστηκε σοβαρά, δὲν ἀξιολόγησε σωστὰ ὅλα αὐτά. Δὲν ἔδωσε τὴ σημασία ποὺ ἔπρεπε καὶ τώρα ποὺ ἀκουγόταν καθαρὰ οἱ φωνὲς τοῦ ὄχλου «Kahrolsun Giavourlar!» (Ἀνάθεμα στοὺς γκιαούρηδες!) καὶ «Yikin, kirin Giavourdur!» (Γκρεμίστε, σπάστε εἶναι γκιαούρης!), τάβαζε μὲ τὸν ἑαυτό του. Ἔσβησε γρήγορα-γρήγορα τὰ φῶτα τοῦ μαγαζιοῦ του καὶ γλίστρησε ἔξω. Τὴ στιγμὴ ἐκείνη τὸν πλησίασαν 5 ἄτομα ποὺ εἶχαν ἀποσπαστεῖ ἀπ’ τὸ κυρίως σῶμα τοῦ ὄχλου. «Γιατί ρὲ γκιαούρη δὲν ἔχεις στὸ μαγαζί σου Τούρκικη σημαία;» τὸν ρώτησε ὁ ἕνας. Ἦταν τὸ σύνθημα. Ἀμέσως καὶ οἱ πέντε του ρίχτηκαν μὲ γροθιὲς καὶ κλωτσιές.

      Ἐκείνη τὴ στιγμὴ ἀκούστηκε ὁ ἐκκωφαντικὸς θόρυβος ἀπὸ τὴν σειρήνα ἑνὸς ἀσθενοφόρου ποὺ διέσχιζε τὸ στενὸ δρόμο μὲ ταχύτητα. Ἡ συμπλοκὴ μέσα στὴ μέση του δρόμου σταμάτησε γιὰ νὰ περάσει τὸ ἀσθενοφόρο. Ὁ πατέρας μου συνειδητοποίησε πὼς αὐτὴ ἦταν ἡ μοναδικὴ εὐκαιρία ποὺ εἶχε νὰ σώσει τὴ ζωή του. Αἱμόφυρτος καὶ ζαλισμένος ἀπ’ τὰ χτυπήματα, ἄρχισε μὲ ὅση δύναμη τοῦ εἶχε ἀπομείνει νὰ τρέχει. Ὅταν τὸ ἀσθενοφόρο πέρασε, ὁ πατέρας μου εἶχε ἐξαφανισθεῖ καὶ ὁ στόχος πλέον ἦταν τὸ μαγαζί του ποὺ κυριολεκτικὰ λεηλατήθηκε. Ἐκεῖνος ὅμως περπατώντας 2 ὧρες, γιὰ μία διαδρομὴ εἴκοσι λεπτῶν, ἔφθασε στὸ σπίτι σωστὸ ράκος.

      Στὸ μεταξὺ τὸ σχέδιο τῆς καταστροφῆς ὅλων τῶν ἑλληνικῶν περιουσιῶν τῆς Πόλης βρισκόταν σὲ πλήρη ἐξέλιξη: Ἑκατὸ ὁμάδες ἐκτελοῦσαν τὸ φρικιαστικό τους ἔργο σὲ μία τεράστια ἔκταση ἀπ’ τὸν Βόσπορο ὡς τὴ θάλασσα τοῦ Μαρμαρά. Οἱ ἐπικεφαλεῖς τῶν διαδηλωτῶν μὲ καταλόγους σπιτιῶν καὶ καταστημάτων τῶν Ἑλλήνων, διεύθυναν τὶς ὁμάδες τοῦ ὄχλου. Ἦταν ἕνας ὀργανωμένος τυφώνας ποὺ σάρωνε τὰ πάντα στὸ πέρασμά του. Δεκάδες Ἕλληνες πολίτες καὶ κληρικοὶ κακοποιήθηκαν, Λεηλατήθηκαν ἢ παραδόθηκαν στὶς φλόγες 73 ἑλληνικὲς ἐκκλησίες. Καταστράφηκαν εἰκόνες, ἁγιογραφίες καὶ σκεύη ἀνεκτίμητης ἱστορικῆς καὶ ἀρχαιολογικῆς ἀξίας. Καταστράφηκαν ὁλοσχερῶς καὶ τὰ 26 Ἑλληνικὰ σχολεῖα. Ἡ Πατριαρχικὴ Σχολὴ τοῦ Φαναρίου ποὺ ἱδρύθηκε τὸ 1453 καὶ ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ὑπέστησαν τὸ μένος τοῦ ὄχλου μὲ ἰδιαίτερη βαρβαρότητα. Τὸ Ζάππειο Λύκειο δέχτηκε τὴν ἐπιδρομὴ τοῦ ὄχλου ποὺ κατρακύλησε ἀπ’ τὶς μεγάλες μαρμάρινες σκάλες τὸ ἄγαλμα τοῦ εὐεργέτου τοῦ Σχολείου Κωνσταντίνου Ζάππα καὶ κατέστρεψε ὄχι μόνο θρανία, πιάνο, αἴθουσα τελετῶν, ἀλλὰ ἔκανε καὶ τεράστια ζημιὰ στὶς τοιχογραφίες ποὺ κοσμοῦσαν τὸ ἐσωτερικό του σχολείου. 4.340 ἑλληνικὰ καταστήματα λεηλατήθηκαν καὶ καταστράφηκαν. 2.600 σπίτια Ἑλλήνων βρέθηκαν στὸ μάτι τοῦ κυκλώνα καὶ παραδόθηκαν στὸ μένος καὶ τὴν πρωτοφανῆ λύσσα τοῦ ὄχλου. Ρημάχτηκαν κυριολεκτικὰ καὶ καταστράφηκαν τὰ γραφεῖα καὶ τὰ πιεστήρια τῶν τριῶν μεγάλων ἑλληνικῶν ἐφημερίδων τῆς Κωνσταντινούπολης.

     Στὸ Ἑλληνικὸ νεκροταφεῖο τοῦ Σισλὶ μία ὁμάδα τυφλωμένων ἀπ’ τὸ μίσος διαδηλωτῶν ἐπὶ δύο ὁλόκληρες ὧρες κατέστρεφε τάφους καὶ σταυρούς, ἔσκαβε τοὺς πιὸ πρόσφατους καὶ ἔβγαζε ἔξω τὰ πτώματα μαχαιρώνοντας καὶ κομματιάζοντας τά. Στὴν Παναγία τῶν Βλαχερνῶν, ποὺ χτίστηκε πάνω στὰ θεμέλια Βυζαντινοῦ ναοῦ τοῦ 470 μ.Χ., ὁ ὄχλος τῶν διαδηλωτῶν κατέστρεψε μὲ ἀπίστευτη μανία ὅ,τι οἱ Ἕλληνες κατάφεραν νὰ διατηρήσουν γιὰ χίλια τετρακόσια ὀγδόντα πέντε χρόνια. Στὸν Ἅγιο Γεώργιο στὰ Ψωμαθιά, μία ἐκκλησία χτισμένη τὸν 13ο αἰώνα ποὺ οἱ Τοῦρκοι ὀνόμαζαν kanli kilise (ματωμένη ἐκκλησία) ἀπ’ τὸ αἷμα ποὺ ἔχυσαν στὸ σημεῖο ἐκεῖνο τὴν ἡμέρα τῆς ἅλωσης τῆς Κωνσταντινούπολης, ἡ μανία τῶν διαδηλωτῶν μετέτρεψε τὴν ἱστορικὴ ἐκκλησία σὲ σωρὸ ἐρειπίων. Στὸν Βόσπορο ὁ ἀλαλάζων ὄχλος ὑποχρέωσε ἕνα ἱερωμένο νὰ φωνάζει ρυθμικὰ «Ἡ Κύπρος εἶναι Τουρκική», βάζοντας στὰ χέρια τοῦ μία Τούρκικη σημαία καὶ καλώντας τὸν νὰ βάλει δύναμη στὴ φωνή του γιὰ νὰ τὸν ἀκούσει ὁ Μακάριος. Ὁ δύστυχος παπὰς ἀπὸ τὴν ταραχὴ καὶ τὸν τρόμο του δὲν μποροῦσε νὰ φωνάζει δυνατά, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ὄχλος νὰ τὸν ξυλοκοπήσει ἄγρια, νὰ τὸν ποδοπατήσει καὶ νὰ τὸν ἐγκαταλείψει αἱμόφυρτο στὸ δρόμο. Στὸ Βυζαντινὸ Πικρίδιο, γνωστὸ σὰν Χάσκοι, τὸ σκήνωμα τῆς νεομάρτυρος Ἁγίας Ἀργυρῆς, ποὺ βρισκόταν σὲ ἀργυρὴ λάρνακα, σκορπίστηκε στοὺς δρόμους καὶ δὲν ἀπέμεινε τίποτα παρὰ μόνο λίγα πυρίκαυστα τεμάχια. Στὰ Θεραπιὰ ἡ Μητρόπολη Θεραπίων-Δέρκων παραδόθηκε στὶς φλόγες μαζὶ μὲ τὴν σπάνια καὶ ἀνεκτίμητης ἀξίας βιβλιοθήκη της. Τὸ ἱστορικὸ κτίριο τῆς Μητρόπολης, στὸ ὁποῖο πρὶν ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 γινόταν μυστικὲς συσκέψεις μὲ προύχοντες τῆς Πόλης καὶ τὸν Παπαφλέσσα ποὺ σὰν μέλος τῆς Φιλικῆς Ἐταιρίας σταματοῦσε στὴν Κωνσταντινούπολη καθ' ὁδὸ πρὸς τὴν Ὀδησσό, καταστράφηκε τελείως. Ὁ ἴδιος ὁ Μητροπολίτης Δέρκων Ἰάκωβος φυγαδεύτηκε τὴν τελευταία στιγμὴ καὶ σώθηκε χάρις στὴ βοήθεια ποὺ τοῦ πρόσφεραν ὁ Δημήτρης Κουτσόπουλος καὶ ὁ μαιτρ τοῦ Τούριγκ-κλὰμπ Γιάννης. Στὸ Μέγα Ρέμα, βρισκόταν τὸ σπίτι τοῦ Μητροπολίτη Ἡλιούπολης Γενναδίου ποὺ ἦταν ὅ,τι καλύτερο εἶχε νὰ ἐπιδείξει τὸ Φανάρι: Κοινωνιολόγος, ἱστορικός, θεολόγος καὶ πολυγραφότατος μία πνευματικὴ προσωπικότητα ποὺ μιλοῦσε 7 διαφορετικὲς γλῶσσες καὶ ἀκτινοβολοῦσε ὄχι μόνο στὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Πόλης ἀλλὰ σ' ὁλόκληρο τὸ χριστιανισμὸ ὁπουδήποτε κι ἂν βρισκόταν. Γι' αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ἀξία τοῦ ἦταν ἕνας προκαθορισμένος στόχος. Ὁ ὄχλος μπῆκε στὸ σπίτι του καὶ ὅταν τὸν ἐντόπισε στὸν ἐπάνω ὄροφο τὸν κακοποίησε βάναυσα καὶ τὸν ἔριξε ἀπ’ τὶς σκάλες μέχρι, κουτρουβαλώντας, νὰ βρεθῆ στὸ ἰσόγειο. Ὁ ὄχλος κατέστρεψε μὲ μανία ὅ,τι ὑπῆρχε μέσα στὸ σπίτι μαζὶ μὲ μία πλούσια βιβλιοθήκη ποὺ εἶχε δημιουργήσει ὁ Γενννάδιος. Στὴ συνέχεια τὸν ἔσειραν στὸ δρόμο συνεχίζοντας τὴν κακοποίησή του ὥσπου τὸν ἐγκατέλειψαν ἀναίσθητο.

     Ὁ Μητροπολίτης Ἡλιούπολης Γεννάδιος πέθανε τρία εἰκοσιτετράωρα μετὰ τὰ γεγονότα. Στὴν Ἱερὰ Μονὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, γνωστὴ σὰν Βαλουκλιώτισσα, οἱ ἀστυνομικοὶ καὶ ὁ νυχτοφύλακας ποὺ ὑποτίθεται ὅτι τὴν φύλαγαν, καθοδήγησαν τὸν ὄχλο στὴν καταστροφὴ καὶ στὴν λεηλασία τοῦ ἱστορικοῦ Μοναστηριοῦ. Καὶ οἱ τρεῖς μοναχοὶ ποὺ βρισκόταν τὴ νύχτα τῆς 6ης Σεπτεμβρίου στὸ Μοναστήρι εἴτε θανατώθηκαν εἴτε βασανίστηκαν. Ὁ 90χρονος μοναχὸς Χρύσανθος Μαντᾶς βρῆκε τραγικὸ θάνατο μέσα στὶς φλόγες τῆς φωτιᾶς ποὺ ἄναψαν γιὰ νὰ τὸν κάψουν. Ὁ 60χρονος ἡγούμενος ἐπίσκοπος Παμφιλίου Γεράσιμος βασανίστηκε καὶ τραυματίστηκε βαρειὰ στὸ κεφάλι. Ὁ 35χρονος ἱερέας Εὐάγγελος χτυπήθηκε καὶ βασανίστηκε. Ὁ ὄχλος ἀπαιτοῦσε τὴ σταύρωσή του ποὺ τελικὰ δὲν ἔγινε, γιατί οἱ διαδηλωτὲς ἤθελαν νὰ ἀπολαύσουν μία ἀργῆ καὶ σαδιστικὴ σταύρωση, ἀλλὰ καθυστέρησαν πολύ, τοὺς πρόλαβε ὁ Στρατιωτικὸς Νόμος ποὺ κηρύχτηκε τὰ μεσάνυχτα καὶ φοβήθηκαν τὶς συνέπειές του. Οἱ Πατριαρχικοὶ Τάφοι καὶ τὰ σκηνώματα τῶν μεγάλων εὐεργετῶν τοῦ Γένους ποὺ ἀπὸ τὸ 1850 καὶ μετὰ τοποθετοῦντο στὸν αὐλόγυρο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, καταστράφηκαν μὲ καννιβαλικῆ μανία. Οἱ Πατριαρχικοὶ Τάφοι ἀνοίχτηκαν καὶ τὰ ὀστᾶ τῶν νεκρῶν σκορπίστηκαν στοὺς δρόμους. ...ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΑΥΤΟΠΤΟΥ... (συνέχεια β') 21 ἑλληνικὰ ἐργοστάσια καταστράφηκαν ὁλοκληρωτικά. Σὲ ὅσα βρισκόταν στὰ παράλια του Βοσπόρου οἱ μηχανὲς καὶ τὰ ἐργαλεῖα πετάχτηκαν στὴν θάλασσα. 110 ἑλληνικὰ ἑστιατόρια καὶ ξενοδοχεῖα λεηλατήθηκαν, καταστράφηκαν ἢ παραδόθηκαν στὶς φλόγες. Καὶ τὰ 27 ἑλληνικὰ φαρμακεία λεηλατήθηκαν καὶ καταστράφηκαν.

     Οἱ βιασμοὶ γυναικών, ἀνεξάρτητα ἀπ’ τὴν ἡλικία τους, ὑπολογίζεται ὅτι ξεπέρασαν τοὺς 200 τὴ νύχτα ἐκείνη, ἐνῶ παρέμεινε ἄγνωστος ὁ τελικὸς ἀριθμὸς τῶν νεκρῶν, ποὺ ξεπέρασε τοὺς 20, παρ' ὅλο ποὺ οἱ ὁδηγίες ποὺ εἶχαν δοθεῖ ἀπαγόρευαν τὶς δολοφονίες. Ἀπὸ τὰ ἑκατοντάδες περιστατικὰ βιασμῶν μερικὰ εἶχαν κυριολεκτικὰ συγκλονίσει τὴν Ἑλληνικὴ μειονότητα. Στὸ Ὀρτάκιοϊ μία ὁμάδα διαδηλωτῶν «συνέλαβε» μία μαυροφορεμένη γυναίκα ποὺ εἶχε τὴν ἀτυχία νὰ πέσει στὸ δρόμο τους. Ἀφοῦ «διασκέδασαν» διαδοχικὰ πολλοὶ ἀπ’ αὐτοὺς μὲ τὴν ἄτυχη γυναίκα, τὴν ἐγκατέλειψαν αἱμόφυρτη καὶ ἀναίσθητη. Ὅταν τὴν ἑπομένη τὴν βρῆκαν ζωντανὴ καὶ τὴν πῆγαν στὸ Νοσοκομεῖο, διαπιστώθηκε ὅτι ἡ γυναίκα εἶχε παραφρονήσει. Στὰ Ταταύλα σὲ ἕνα σπίτι χριστιανῶν δύο ὀρφανὰ κορίτσια περίμεναν τὸν πατέρα τοὺς γεμάτα ἀγωνία. Ἀντὶ τοῦ πατέρα τους ποὺ δούλευε στὸ Βόσπορο καὶ δὲν μπόρεσε νὰ γυρίσει ἐγκαίρως ἐμφανίστηκαν οἱ ὀρδὲς τῶν διαδηλωτῶν ποὺ ἀφοῦ τὰ βίασαν τὰ ἐγκατέλειψαν αἱμόφυρτα. Ὅταν ὁ ἀτυχὴς πατέρας ἐπέστρεψε στὸ σπίτι ἐνοίωσε τόσο ἰσχυρὸ σὸκ ὥστε αὐτοκτόνησε μὲ ἀπαγχονισμό. Στὸ Γενὴ Σεχίρ, ὁ πασίγνωοτος χαμάλης ποὺ τὸν ἀποκαλοῦσαν «Γορίλλα» ἀπὸ τὸ ἀποκρουστικό του πρόσωπο στὸ ὁποῖο ἦταν ἀποτυπωμένη ἡ σύφιλη ποὺ εἶχε, βίασε ἕνα 8χρονο κοριτσάκι μέσα στοὺς ἐνθαρρυντικοὺς ἀλλαλαγμοὺς τοῦ πλήθους. Τὸ κοριτσάκι ποὺ ἐπέζησε φέρει γιὰ τὸ ὑπόλοιπό της ζωῆς τοῦ τὸ τραῦμα τῆς ἐφιαλτικῆς ἐκείνης νύχτας. Δύο γυναῖκες, ἡ Ζηνοβία Χαριτωνίδου καὶ ἡ Ἀσημένια Παραπαντοπούλου πέθαναν σὰν συνέπεια τοῦ βιασμοῦ τοὺς τὴ νύχτα τῆς 6ης Σεπτεμβρίου 1955. Ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους νεκρούς του Σεπτεμβριανοῦ πογκρὸμ μερικὰ ἀπὸ τὰ ὀνόματα ποὺ ἔγιναν γνωστὰ ἦταν ἐκεῖνα τῆς Ὄλγας Κιμιόγλου, 80 ἐτῶν, ποὺ ποδοπατήθηκε ἀπὸ τὸν ὄχλο στὸ Κεράτιο Κόλπο, τοῦ Γεωργίου Κορποβᾶ, τοῦ Ἐμμανουὴλ Τζανετῆ, τοῦ Ἀβραὰμ Ἀναβᾶ καὶ τοῦ Νικολάου Καραμάνογλου. Θυμᾶμαι, σὰ νὰ 'ναι τώρα, τὴ νύχτα αὐτὴ τῆς κόλασης καὶ τοῦ τρόμου, στριμωγμένοι στὴν ταράτσα τοῦ σπιτιοῦ μας νὰ περιμένουμε μὲ ἀγωνία τὴ σειρά μας. Πράγματι, κατὰ τὶς 11 ἡ ὥρα τὸ τοπίο μὲ τοὺς καπνοὺς καὶ τὶς φωτιὲς ποὺ ἀντικρυζαν τὰ μάτια μᾶς σ’ ὅλα τὰ σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα συμπληρώθηκε μὲ τρομακτικὲς κραυγὲς «θάνατος στοὺς γκιαούρηδες!», «θάνατος στοὺς γκιαούρηδες!». Οἱ κραυγὲς πλησίαζαν ἐπικίνδυνα.

     Ὁ θόρυβος τῶν εἰδῶν ποὺ καταστρεφόταν μαζὶ μὲ τὶς κραυγὲς τοῦ πλήθους δημιουργοῦσαν εἰκόνα καὶ ἀτμόσφαιρα ἐφιαλτική. Οἱ καταστροφὲς συνοδευόταν μὲ τὶς κραυγὲς «Σήμερα τὸ βίος σας, αὔριο τὸ κεφάλι σας!». Τὰ σπίτια τῶν Ἑλλήνων ποὺ ζοῦσαν στὶς συνοικίες τῆς Κωνσταντινούπολης ὑπέστησαν τὶς μεγαλύτερες ζημιὲς τὴ νύχτα ἐκείνη σὲ σχέση μὲ τὶς ζημιὲς ποὺ ἔγιναν στὰ σπίτια τῶν Ἑλλήνων ποὺ βρισκόταν στὸ κέντρο τῆς Κωνσταντινούπολης. Δύο συνοικίες ποὺ ἡ μανία τῶν Τούρκων ξέσπασε μὲ ἰδιαίτερη σφοδρότητα ἦταν τὸ Χρυσοκέραμο (Τσεγκέλκοϊ) στὶς ἀκτὲς τοῦ Βοσπόρου καὶ τὸ Ἑπταπύργιο (Γεντὶ Κουλέ).  Τὸ νοικοκυριὸ κάθε ἑλληνικοῦ σπιτιοῦ βρισκόταν σιγὰ-σιγὰ σκορπισμένο στοὺς δρόμους καὶ στὰ πεζοδρόμια μέσα σὲ ἕνα ἐφιαλτικὸ θόρυβο ποὺ δημιουργοῦσε ὁ ὄχλος καὶ τὰ εἴδη ποὺ καταστρέφονταν. Στὸ ἐσωτερικό της ἐκκλησίας τοῦ χωριοῦ εἶχαν ἰσοπεδωθεῖ τὰ πάντα, οἱ δὲ πίνακες τοῦ Ἑλληνικοῦ σχολείου, γραμμένοι μὲ κιμωλία μὲ τὸ τελευταῖο μάθημα τῆς μέρας, βρισκόνταν ἤδη πεταγμένοι στοὺς δρόμους. Τὸ ὀργανωμένο σχέδιο τῆς ὁλοκληρωτικῆς καταστροφῆς τῶν περιουσιῶν τῶν Ἑλλήνων τῆς Κωνσταντινούπολης διήρκεσε 6 ὧρες περίπου. Τὸ σχέδιό τους σημείωσε καταπληκτικὴ ἐπιτυχία. Τὸ σύνολο σχεδὸν τῶν ἑλληνικῶν περιουσιῶν καταστράφηκε. Ὁ ἑλληνικὸς πληθυσμὸς τρομοκρατήθηκε. Οἱ ἀπειλὲς γιὰ τὴ ζωὴ ὅσων εἶχαν ἐπιβιώσει ἦταν διάχυτες στὴν ἀτμόσφαιρα. Ὁ στόχος τοὺς λαβώθηκε θανάσιμα. Ὁ Ἑλληνισμὸς τῆς Κωνσταντινούπολης δὲν ἐπρόκειτο νὰ συνέλθει ποτὲ ἀπὸ τὸ χτύπημα τῆς νύχτας αὐτῆς. Σιγὰ-σιγὰ καραβάνια ὁλόκληρα ἀπὸ Ἕλληνες ἐγκατέλειπαν τὴν Βασιλεύουσα γιὰ νὰ ἐξασφαλίσουν τουλάχιστον τὴ ζωή τους.

      Ἡ φυγὴ τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη πῆρε διαστάσεις ἐπιδημίας. Χωριὰ ὁλόκληρα, συνοικίες πυκνοκατοικημένες ἀπὸ Ἕλληνες ἄρχισαν νὰ ἀραιώνουν. Οἱ ἐκκλησίες ποὺ πλημμύριζαν ὄχι μόνο στὸ ἐσωτερικό τους, ἀλλὰ καὶ σ’ ὁλόκληρο τὸν αὐλόγυρο, ἄρχισαν νὰ ἐρημώνουν. Τὰ σχολεῖα βρέθηκαν σταδιακὰ χωρὶς μαθητὲς καὶ ἄρχισαν νὰ κλείνουν τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο. Λίγο μετὰ τὰ Σεπτεμβριανὰ ὁ Τοῦρκος φοιτητὴς Ὀκτάι Ἐγκίν, ποὺ μετέφερε τὴ βόμβα στὸ Τουρκικὸ Προξενεῖο τῆς Θεσσαλονίκης, συνελήφθη ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ ἀστυνομία. Ὅταν στὶς 15/6/1956 ἀφέθηκε ἐλεύθερος, διέφυγε στὴν Τουρκία ὅπου του ἔγινε ὑποδοχὴ Ἐθνικοῦ Ἥρωα. Ἡ δῆθεν σοβαρὴ Τουρκικὴ ἐφημερίδα «Τζουμχουριὲτ» τὸν προσλαμβάνει γιὰ νὰ μεταφράζει εἰδήσεις καὶ σχόλια τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῶν Ἀθηνῶν, ἐνῶ ἀργότερα γίνεται Διευθυντὴς τῆς Ἀστυνομίας στὴν Ἄγκυρα. Τὸ πρωὶ τῆς 16ης Ἰουλίου 1964 ὁ πατέρας μου ἀπελάθηκε ἀπὸ τὴν Τουρκία. Τὶς βδομάδες ποὺ μεσολάβησαν μέχρι τὸν Σεπτέμβρη περιμέναμε μὲ ἀγωνία τὰ νέα ποὺ μᾶς ἔστελνε. Μετράγαμε τὶς μέρες μέχρι νὰ πάρουμε εἰδοποίηση γιὰ νὰ ξεκινήσουμε. Γύρω μας ὁ ξεσηκωμὸς τῆς φυγῆς. Οἰκογενειακοὶ γνωστοί, παιδικοὶ φίλοι σκορπούσανε στὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα. Ὁ Κυριάκος καὶ ἡ Ἄννα φίλοι στενοὶ τῶν γονιῶν μου, μαζὶ μὲ τὰ δύο τους κορίτσια, τὴν Εὐταλία καὶ τὴν Εὐαγγελία, θὰ φεύγανε γιὰ τὸ Βανκοῦβερ τοῦ Καναδα. Τί κλάμα ἔκανε, τί στεναχώρια πῆρε ἡ ἀδελφή μου ποὺ ἔχανε τὴν καλύτερή της φίλη, τὴν Εὐταλία. Ἄλλοι πάλι γνωστοὶ ἑτοιμαζόταν γιὰ τὴν Αὐστραλία. Οἱ περισσότεροι βέβαια γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ποὺ ἦταν ὁ πιὸ φυσιολογικὸς καὶ φιλόξενος προορισμός.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΤΕΥΧΟΣ 33. ΣΕΛ 32 - 38

Πηγή:Ρωμαίικο Οδοιπορικό.