Σε πολλούς χριστιανούς ή μη, υπάρχει μία σύγχυση για το τι είναι ένας άγιος. Τα κριτήρια είναι λαθε­μένα και η εικόνα που έχουν στο νού τους είναι κακέκτυπη. Γι’ αυτό χρει­άζονται κάποιες διασαφηνίσεις.

Α. Πρώτ' απ’ όλα πολλοί νομίζουν πως άγιος είναι ένας μεγάλος άν­θρωπος, που διέπρεψε σε κάποιον τομέα. Έτσι τον τοποθετούν δίπλα σε τόσους «μεγάλους» που διέπρεψαν κάπου, έκαναν έντονη την παρουσία τους, σφράγισαν την εποχή τους κι έγραψαν ιστορία. Όμως η εκκλησία έχει άλλα κριτήρια και γι' αυτό υπάρχει μία τεράστια διαφορά, ένα χάσμα μέγα. Άλλο άγιος, άλλο μεγά­λος. Ο άγιος είναι πέρα για πέρα αληθινός άνθρωπος. Δεν φοβάται κα­νένα, γιατί όλους τους αγαπάει και «η αγάπη έξω βάλλει τον φόβον». Ο μεγάλος, ο φημισμένος, φοβάται τους πάντες, γιατί δεν αγαπάει. Ο άγιος, ακόμη, δεν φοβάται κανένα γιατί δεν έχει να κρύψει τίποτα, ενώ ο μεγάλος έχει να κρύψει πολλά. Ο  άγιος όσο κοντύτερα κοιτάζεται, τό­σο περισσότερο κερδίζει. Οι σπου­δαίοι και οι τρανοί του κόσμου τού­του. δεν ανέχονται το πλησίασμα, το κοίταγμα από κοντά. Φανερώνουν πράγματα, που τους γκρεμίζουν απ' τα ψηλώματα, που έστησαν οι ίδιοι για τον εαυτό τους.

Οι άγιοι λοιπόν, δεν είναι μεγάλοι; Για τα κριτήρια του κόσμου, όχι. Για την εκκλησία, ναι. Για τον κόσμο με­γάλος σημαίνει τον ικανό που μπορεί να ουνθλίψει, να πληγώσει, να κτυπήσει τον άλλο, να πατήσει επί πτω­μάτων για να ανέβει. Μεγάλος για την εκκλησία είναι ο άγιος, δηλαδή, ο ελάχιστος, ο ευαίσθητος, ο ταπει­νός, ο αγαπών, που δέχτηκε τη χάρη του Θεού και είναι ανίκανος να κά­νει το κακό στον άλλον, ανίκανος να τον πληγώσει. Και ικανός να υποφέ­ρει, να υπομένει, να σταυρώνεται, να πεθαίνει αυτός, για να ζούν, να προ­κόβουν, να χαίρονται και να σώζο­νται οι άλλοι. Είναι αυτοί που θυ­σιάζονται για όλους τους άλλους, για το σώμα του Χριστού, την Εκκλησία.

Β. Ακόμη, πολλοί έχουν την εντύ­πωση ότι άγιος είναι ο αναμάρτητος, ο αλάθητος. Κι εδώ υπάρχει σύγχυ­ση. Οι μεγάλοι και οι τρανοί του κό­σμου τούτου, είναι, ή μάλλον κατάφεραν να φαίνονται αλάθητοι και αναμάρτητοι. Σε κάθε λάθος τους, σε κάθε αποτυχία τους, καταβάλουν προσπάθεια να πείσουν τους πάντες ότι αυτό είναι το σωστό. Φοβούνται την παραδοχή του λάθους για να μην γκρεμιστεί το είδωλό τους, για να μη χαλάσει το «ίματζ» που με τόσο επι­μέλεια έφτιαξαν κι έτσι εκπέσουν στα μάτια των άλλων. Γι’ αυτό και συνεχώς απομακρύνονται και κρα­τούν «αποστάσεις ασφαλείας» από τους άλλους. Ο άγιος όμως δεν φο­βάται κάτι τέτοιο. Γνωρίζει πολύ κα­λά ότι άγιος δεν σημαίνει αναμάρτη­τος, αλάθητος, αλλά μετανοών. Γι’ αυτό και οι άγιοι δεν ντρέπονταν να αποκαλύψουν τον αμαρτωλό εαυτό τους, δεν δίσταζαν να μιλήσουν για τις πτώσεις και τα λάθη τους. Αυτό έδινε κουράγιο στους αδελφούς τους και βοηθούσε στο πλησίασμα μεταξύ τους.

Γ. Με τα κοσμικά κριτήρια πολλοί θεωρούν πως άγιος είναι ο φτασμέ­νος, ο πετυχημένος, ο δοξασμένος κατά κόσμον, όπως όλοι οι «μεγάλοι» και φημισμένοι. Όλοι Θαυμάζουν τον «μεγάλο», δηλαδή αυτόν που έχει χρήμα, ανέσεις, διπλώματα, Θέσεις, αξιώματα, κοινωνική επιφάνεια, δό­ξα. Όμως τι σχέση έχουν όλ' αυτά με τον άγιο; Για κάθε άγιο πλούτος του είναι η πτωχεία, άνεση η κακοπάθεια, θέση και αξίωμα η Ουσιαστική διακονία, δόξα του η ταπείνωση και η περιφρόνηση από τους μεγάλους. Με άλλα λόγια, κάθε άγιος ήταν ένας σταυρωμένος, διωγμένος, περιφρονημένος, δηλαδή αποτυχημένος κοι­νωνικά. Δεν έφερε πάνω του κοσμικά παράσημα, αλλά «τα στίγματα του Κυρίου Ιησού».

I.Mονή Σαγματά