Προς χάριν των ευσεβών Ιερέων και των φιλακόλουθων πιστών προσφέρουμε τις ευχές αυτές που λέγονται στα Πανάγια Προσκυνήματα της Αγίας Γης με σκοπό την χρησιμοποίηση τους κατά την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα αφού ''πνευματικώ τω τρόπω'' Γολγοθάς και Πανάγιος Τάφος μεταβάλλονται όλες οι εκκλησιές ιδικά αυτές τις ημέρες.Οι ευχές ελήφθησαν απο το πόνημα του Αρχιμ.π.Παντελεήμονος Πούλου ''EΥΛΑΒΙΚΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΟΒΑΔΙΣΤΟΝ ΟΡΟΣ ΣΙΝΑ''( ΑΘΗΝΑΙ 2008)

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΥΜΦΙΟΝ 

     Φιλάνθρωπε, φιλάγαθε, Πανάγιε, πολυεύσπλαγχνε, Κύριε Ιησού Χριστέ ό Θεός ήμών, τό ημών αντίλυτρον καί τό έλεος, η ημών σωτηρία καί ανάπλασις, ό δι' ημάς τούς παθητούς πάθος καταδεξάμενος ό απαθής τή θεότητι, ρύσαι ημάς τών τού εχθρού επηρειών, καί απόστρεψον άφ' ήμών τής οργής σου τόν θυμόν΄ ό μακροθύμως ύπέρ ημών εμπαιγμού φορέσας πορφύραν, ένδυσον ήμάς στολήν άφθαρσίας, ο στέφανον έξ άκανθων έπι τήν παναγίαν σου κεφαλήν καταδεξάμενος, η κεφαλή του σώματος της Εκκλησίας, στεφάνωσον ημάς τοίς οικτιρμοίς σου, και τον στέφανον τον ενιαυτού εύλόγησον ό κάλαμον ώς σκήπτρον έπί τήν δεξιάν σου λαβών,ο βασιλεύς του παντός, και ημάς τω καλάμω τής σής χάριτος εκ του βυθού της ματαιότητος τού κόσμου τούτου άνάγαγε ΄ ό εμπτυσμούς χλεύην τε καί κολαφισμούς, ό δι' ήμάς υπομείνας, πάσης έπηρείας καί χλεύης του πονηροί ανώτερους ήμάς ανάδειξον. Πρεσβείαις τής Παναχράντου καί Υπεραμώμου σου Μητρός, και πάντων σου των Αγιων. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΑΣΤΙΓΩΣΙΝ

     Κύριε Ιησού Χριστέ, μονογενές Υίέ καί Λόγε του Θεού, υπεράγαθε, πολυεύσπλαγχνε, δόξα τή υπέρ νούν συγκαταβάσει σου΄ Δόξα τή άκρα εύσπλαγχία σου΄Δόξα τή άπείρω φιλανθρωπία σου΄  Δόξα τή άφάτω μακροθυμία σου΄ ημείς έσμέν οί παραβάται καί σύ ό αναμάρτητος Πιλάτω κέκρισαι΄ημείς έσμεν οί πταίσται, καί σύ ό δίκαιος κατακέκρισαι΄ ημείς έσμεν οί υπεύθυνοι, καί σύ ό ανεύθυνος τω στύλω δεθείς μεμαστίγωσαι. Ω αφάτου, χρηστότητος, ώ ανεικάστου φιλανθρωπίας΄ ό νώτοις χερουβικοίς έποχούμενος, τόν νώτον φραγγελούται΄ ό πληγαίς τήν Αίγυπτον μαστίξας, μάστιγας δέχεσαι. Αλλ' ώ Υπεράγαθε Κύριε, ό δι' ήμάς υποστάς μάστιγας, απόστησον άφ’ ήμών τάς του έχθρού μάστιγας, καί τοίς οικτιρμοίς σου επίσκειψαι' ό τραυματισθείς υπέρ ήμών, τά τραύματα τών ψυχών ημών ίασαι' ό παθών ύπέρ ημών, τών ψυχοφθόρων παθών ημάς ελευθέρωσον΄ίνα σέ τόν απαθή τή θεότητι εύγνωμώνως δοξάζομεν είς τούς αιώνας. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΛΓΗΣΑΣΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ

   Ασπιλε, Αμόλυντε, Άφθορε, Άχραντε, Αμίαντε, Πανακήρατε, Θεόνυμφε Θεοτόκε, Μαριάμ Αειπάρθενε, Δέσποινα του κόσμου, καί έλπίς ήμών΄ επίβλεψον έφ' ημάς τούς άμαρτωλούς έν τή ώρα ταύτη, καί, όν έξ άγνών σου αιμάτων απειράνδρως εκυοφόρησας Ιησούν Χριστόν, ίλεων ήμίν απέργασαι ταίς μητρικαίς σου δεήσεσι΄ ή τούτον κατιδούσα κατάκριτον, καί τή ρομφαία της λύπης τήν καρδίαν τρωθείσαν, τρώσον ήμών τάς ψυχάς τώ θείω πόθω΄ ή έπί τοίς δεσμοίς αύτού καί ονειδισμοίς πικρώς δακρύσασα, δάκρυα κατανύξεως ημίν δώρησαι΄ ή έπί τή έκουσίω αυτού απαγωγή προς τον θάνατον τη ψυχή υπεραλγήσασα, των αλγεινών της ατιμίας παθών ημάς ελευθέρωσον  ίνα σέ δοξάζωμεν την αληθώς δεδοξασμένην εις τούς αιώνας. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΤΑΥΡΩΣΙΝ

    Δέσποτα Κύριε Ιησού Χριστέ ό Θεός ημών, ό μόνος μακρόθυμος και φιλάνθρωπος, άξιον και δίκαιον εστίν ως αληθώς σε ύμνείν, σέ εύλογείν, σοί εύχαριστείν, καί σου προσκυνείν την άκραν φιλανθρωπίαν καί αγαθότητα. Σύ γάρ δι' οίκτον ανεκδιήγητον όλον τό ημέτερον προσλαβόμενος φύραμα έκ τών αγνών καί παρθενικών αιμάτων τής αειπαρθένου σου Μητρός, έν αύτώ τώ προσλήμματι τά επονείδιστα καί Φρικτά Πάθη υπέμεινας πάντα καί επί τούτοις πάσι τήν έν τώ Φρικτώ καί Αγίω τούτον τόπον σωτήριον σταύρωσιν, καί τόν εκούσιον θάνατον απαθανατίζων ημάς τούς νεκρωθέντας τή αμαρτία. Καί νύν, Αθάνατε Χριστέ βασιλεύ, τώ πλήθει τών σών κατακαμπτόμενος οίκτιρμών, έπιδε έφ' ήμάς κατά τό μέγα σου έλεος΄καί καθαρίσας ήμάς άπό παντός μολυσμού σαρκός καί πνεύματος, σύν τώ εύγνώμονι ληστή τό, μνήσθητί μου, ώς έκείνος βοώντας σοι της Επουρανίου σου βασιλείας άξίωσον. Μνήσθητί, Κύριε, έν τή βασιλεία σου καί πάντων των ευσεβών και ορθοδόξων Χριστιανών, προσκυνητών, επιτρόπων τε και συνδρομητών των παναγίων τούτων προσκυνημάτων, εν οίς οι άχραντοι πόδες σου έστησαν καί καταξίωσιν αύτούς τε καί ήμάς, μέχρι τελευταίας ημών αναπνοής μετέχειν άκατακρίτως τών αγιασμάτων σου, πρεσβείαις τής παναχράντου σου Μητρός, δυνάμει καί χάριτι του τίμιου σου και ζωοποιού Σταυρού, ίκεσίαις του Ηγαπημένου σου μαθητού Ιωάννου του Θεολόγου, και πάντων σου των αγίων.Αμήν.

ΕΥΧΗ  ΕΙΣ ΤΟΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΟΝ ΤΩΝ ΙΜΑΤΙΩΝ

    Βασιλεύ άγιε, εύσπλαγχε καί πολυέλεε, Υιέ και Λόγε του Θεού του ζώντος, Κύριε ημών Ιησού Χριστέ΄ Δόξα τη περί ημάς οικονομία σου΄ Δόξα τή άκρα εύσπλαγχία σου. Σύ γάρ, Κύριε, ύπέρ του κόσμου παθείν ελόμενος, εγυμνώθης υπό τών στρατιωτών, ό πάσαν τήν γήν ενδύων τοις άνθεσί Σου καί τά ιμάτια επί του τόπου τούτου οί στρατιώται διεμερίσαντο, του πριν τοις Εβραίοις της επαγγελίας τήν γήν ταύτην διαμερίσαντος καί οί τών σών μεγάλων δωρεών καί χαρίτων κληρονόμοι γενόμενοι, κλήρον έβαλον έπί τόν άνωθεν υφαντόν χιτώνα, οί αχάριστοι καί αγνώμονες. Άλλ' Ανεξίκακε Κύριε, ό δι' ήμάς γυμνωθήναι καί γυμνός επί Σταυρού παγήναι καταδεξάμενος, ένδυσον ήμάς στολήν σωτηρίας΄ Αμφίεσον ήμάς τόν έκ τής θείας σου χάριτος άνωθεν υφαντόν χιτώνα, καί τής σής βασιλείας κληρονόμους άνάδειξον΄ ίνα σέ ανυμνώμεν εύγνωμόνως, καί δοξολογώμεν εύχαρίστως είς τούς αιώνας. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΜΟΛΟΓΙΑΝ ΤΟΥ ΕΚΑΤΟΝΤΑΡΧΟΥ ΛΟΓΓΙΝΟΥ

    Χριστέ ό Θεός ημών, ή τών άνθρώπων ύπεργλυκυτάτη άγάπη, το φώς, ή οδός, ή ζωή και σωτηρία ημών εύχαριστούμεν σου τω απείρω έλέει καί τή αφάτω σου εύσπλαγχία καί χρηστότητι, διά τών σταυρικών είλου θάνατον, ζωώσαι θέλων ήμάς τούς θανόντας, άθάνατε. Καί νύν, πολυεύσπλαγχε Κύριε, απορούντες ημείς οί ανάξιοι δούλοι σου ύμνον ανταξίων τή σή άγαθότητι, τήν έπί του Σταυρού ομολογίαν του δικαίου Λογγίνου προσφέρομέν σοι λέγοντες Αληθώς Θεού Υιός ει Συ. Σύ ει Κύριε ό Υιός και Λόγος του Θεού καί Θεός΄ Σύ εί ό βασιλεύς του παντός΄ Σύ εί ό βασιλεύς των βασιλευόντων, και Κύριος των κυριευόντων΄Σύ εί ό ποιμήν ό καλός, ό τό απολωλός πρόβατο άναζητήσας καί εύρών, καί έπί τών ώμων άναλαβών, καί Πατρί σου τώ άνάρχω προσαγαγών. Σύ ούν, ό υπό πάντων καί έν πάσι καί διά πάντα δεδοξασμένος Κύριος, άξίωσον τούς ταπεινούς ήμάς καί αναξίους άνυμνείν καί δοξάζειν σε πάντοτε΄ Σύ, μόνος καθαρός καί άκήρατος, καθάρισον ήμάς άπό παντός μολυσμού σαρκός καί πνεύματος΄ Σύ, ό ύπέρ τής άθανασίας τών άνθρώπων έκουσίως πιών τό ποτήριον τού θανάτου, πότισον ήμάς οίνον κατανύξεως, καί τών πλημμελημάτων ήμών τήν άφεσιν δώρησαι, πρεσβείαις τής Αειπαρθένου σου Μητρός, του Αγίου ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Λογγίνου του Εκατοντάρχου καί πάντων των Αγιων. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΙΝ

     Θεάνθρωπε Κύριε Ιησού Χριστέ, τό γλυκύτατον καί σωτήριον όνομα, Υιέ και Λόγε τού Πατρός, προαιώνιε καί αθάνατε, ό απαθής τή θεότητι, ό υπακούσας τω ίδίω Πατρί μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, ό μόνος εν νεκροίς ελεύθερος΄ Σοί παρατιθέμεθα τας ψυχάς ήμών και τα σώματα΄ Σοι παρατιθέμεθα τήν ζωήν ήμών καί πάσαν τήν έλπίδα. Σύ, Κύριε, ό δι' ημάς νεκρωθείς σαρκί, τά πάθη τών ψυχών ήμών νέκρωσον σύ, ό εν τω Αγίω τούτω τόπω ύπό Ιωσήφ καί Νικοδήμου άρωματισθείς, ταίς όσμαίς της χάριτος τού θείου σου Πνεύματος χαρίτωσον ήμών τάς ψυχάς, καί σύν ευωδία άνάδειξον΄ Σύ, ό εν σινδόνι καθαρά είληθείς, τή σινδόνι τού θείου φόβου σου τάς καρδίας ήμών περίστειλον, καί ώς προσεδέξω τήν σμυρναλόην τού Νικοδήμου, καί τούς παρ' ημών προσφερομένους σοι ύμνους εύμενώς πρόσδεξαι. Πρόσδεξαι, Κύριε, καί τούς μετά πόθου καί πίστεως ένδημάσαντας εις προσκύνησιν τών παναγίων τούτων τόπων καί θείων προσκυνημάτων εύσεβείς καί ορθοδόξους Χριστιανούς, και τούτοις πλέουσι σύμπλευσον, όδοιπορούσι συνόδευσον, ιπταμένους σκέπασον, και εν νυκτί καί ήμέρα άβλαβείς τε καί ακίνδυνους διατήρησον και ως της επιγείου Ιερουσαλήμ κατηξίωσας, ούτω καί τής επουρανίου Ιερουσαλήμ καταξίωσον. Ημάς δε, τούς περιπολούντας έν τοις θείοις τούτοις ναοίς καί άγαπητοίς σου σκηνώμασι, ναούς καί σκηνώματα τού Παναγίου σου Πνεύματος αποκατάστησον, πρεσβείαις τής Παναχράντου σου Μητρός, των άγιων και δικαίων Ιωσήφ και Νικοδήμου, των Αγίων Μυροφόρων γυναικών και πάντων σου των Αγίων. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΝΤΑΦΙΑΣΜΟΝ

    Δέσποτα φιλάνθρωπε, Κύριε Ιησού Χριστέ, τό φώς τό Αληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον έρχόμενον εις τόν κόσμον ό διά την άφατον σωτηρίαν έκουσίως παθών, καί έν τω παναγίω τούτω Μνήματι υπό Ιωσήφ και Νικοδήμου σαρκί τεθείς ως νεκρός, νέκρωσον τά ψυχοφθόρα πάθη της σαρκός ημών, και θάψον διά των αγαθών τα πονηρά διαβούλια΄ ό τή τριημέρω σου καί ένδόξω Άναστάσει τον πεπτωκότα Αδάμ παγγενή άναστήσας, ανάστησον ήμάς κατολισθήσαντας τή άμαρτία μετανοίας τρόπους ύποτιθέμενος ό τούς μαθητάς σου χαράς άπειρου πλήσας έν τή σή Αναστάσει, έμπλησον καί ήμών τάς καρδίας πνευματικής εύφροσύνης, τήν έκ τής άμαρτίας λύπην ήμών διασκεδάζων΄ ό τοις μαθηταίς σου καί τοίς άποστόλοις σου τήν ειρήνην σου δωρησάμενος, καί ήμίν τήν ειρήνην σου δώρησαι΄ ό έν τή Αναστάσει σου φωτός πληρώσας τόν ούρανόν, καί τήν γήν, καί τά καταχθόνια, φώτισον ήμάς τω φωτί του προσώπου σου΄ ό τούς άπ' αίώνος νεκρούς άναστήσας, ανάστησον καί ήμάς έν τή κοινή αναστάσει ένδόξως, καί καταξίωσαν προϋπαντήσαι σοι έν νεφέλαις σύν τοίς Αγίοις σου΄ ό τόν ένδοξόν σου τούτον οίκον εύδοκήσας αναγερθήναι είς τιμήν καί δόξαν τής σής υπερενδόξου Άναστάσεως, καί ούρανόν πολύφωτον άναδείξας, στερέωσαν αύτόν είς αιώνα αίώνος, καί πρόσδεξαι ημών τάς έν αύτω απαύστως προσαγομένας σοι δεήσεις΄ πρεσβείαις της παναχράντου σου Μητρός΄ Χάριτι του παναγίου σου και ζωοδόχου Τάφου΄ προστασίαις τών παμεγγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ καί Γαβριήλ΄ ίκεσίαις των θείων σου μαθητών και αποστόλων, των άγιων μυροφόρων, και πάντων σου των Αγίων. Αμήν.

ΕΥΧΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΦΗΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΩΤΟΣ

    Δέσποτα Κύριε Ιησού Χριστέ, ή αρχίφωτος σοφία του ανάρχου Πατρός. Ό φώς οικών απρόσιτον, ό ειπών εκ σκότους φώς λάμψαι, ό ειπών γενηθήτω φώς καί έγένετο φώς, Κύριε, ό τού φωτός χορηγός, ό έξαγαγών ήμάς άπό του σκότους της πλάνης και εισαγωγών εις τό θαυμαστόν φώς τής σής έπιγνώσεως, ό την γήν μεν πάσαν διά της εν αυτή ενσάρκου παρουσίας σου, τα καταχθόνια δε διά της εις Άδην καταβάσεώς σου φωτός πληρώσας καί χαράς, μετά δε ταύτα διά τών άγιων σου Αποστόλων φώς καταγγείλας πάσι τοίς έθνεσι. Ευχαριστούμεν σοι, ότι διά της ευσεβούς πίστεως μετήγαγες ημάς από σκότους εις φώς καί γεγόναμεν υιοί διά του αγίου βαπτίσματος, θεασάμενοι τήν δόξαν σου πλήρη ούσαν χάριτος και αληθείας ΄ άλλ' ώ φωτοπάροχε Κύριε ό το μέγα φώς ων, ό ειπών, ό λαός ό καθήμενος εν σκότει.

    Δέσποτα Κύριε, το φώς τό άληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον έρχόμενον εις τον κόσμον το μόνον φώς τού κόσμου και φώς τής ζωής των ανθρώπων, ου από της δόξης έπληρώθη τά σύμπαντα, ότι φώς εις τον κόσμον έλήλυθας διά της ένσάρκου σου οικονομίας, ει και οι άνθρωποι ήγάπησαν μάλλον το σκότος ή το φώς σύ Κύριε φωτοδότα, έπάκουσον ημών των αμαρτωλών και αναξίων δούλων σου των τη ώρα ταύτη παρισταμένων τω Παναγίω σου καί Φωτοφόρω τούτω Τάφω καί πρόσδεξαι ήμάς τιμώντας τα άχραντα Πάθη σου, την παναγιάν σου Σταύρωσιν, τόν εκούσιον Θάνατον και την εν τω πανσεβάστω τούτω μνήματι του τεθεωμένου σου σώματος κατάθεσιν καί ταφήν καί τριήμερον έξανάστασιν, ήν χαρμονικώς ήδη άρξάμενοι έορτάζειν, μνείαν ποιούμεθα και της εν Άδου καθόδου σου, δι' ής τάς έκείσε τών δικαίων κατεχομένας ψυχάς δεσποτικώς ήλευθέρωσας τή αστραπή τής σής θεότητος φωτός πληρώσας τά καταχθόνια.

    Όθεν δή άγαλλομένη καρδία και χαρά πνευματική κατά τούτο το υπερευλογημένον Σάββατον τα εν γη και υπό γην θεοπρεπώς τελεσθέντα σοι σωτηριωδέστατα μυστήρια σου έορτάζοντες καί σέ τό όντως ιλαρόν και εφετών φως εν τοις καταχθονίοις θεϊκώς έπιλάμψαν, εκ τάφου δε θεοπρεπώς άναλάμψαν άναμιμνησκόμενοι, φωτοφάνειαν ποιούμεθα, σού την προς ημάς συμπαθώς γενομένην Θεοφάνειαν, είκονίζοντες ΄ επειδή γάρ τη σωτηρίω καί φωταυγεί νυκτί πάντα πεπλήρωται φωτός ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια διά τό υπερφυές μυστήριον τής έν Άδου καθόδου σου καί τής έκ Τάφου σου τριημέρου Αναστάσεως. Διά τούτο, εκ τού επί τούτον τον φωτοφόρον σου Τάφον ένδελεχώς καί άειφώτως έκκαιομένου φωτός εύλαβώς λαμβάνοντες, διαδιδόαμεν τοις πιστεύουσιν εις σέ τό άληθινόν φως καί παρακαλούμεν καί δεόμεθά σου, Πανάγιε Δέσποτα, όπως άναδείξης αύτό άγιασμού δώρον καί πάσης θεϊκής σου χάριτος πεπληρωμένον, διά τής χάριτος τού Παναγίου και φωτοφόρου Τάφου σου΄ και τούς άπτομένους εύλαβώς αύτού εύλογήσης καί άγιάσης, τού σκότους των παθών ελευθερών καί τών φωτεινοτάτων σου σκηνών καταξίωσης, όπου φως τό Ανέσπερον της σης θεότητος λάμπει΄ χάρισαι αύτοίς, Κύριε, ύγίειαν καί ευζωίαν και τούς οίκους αυτών παντός άγαθού πλήρωσον.

Ναι, Δέσποτα φωτοπάροχε, έπάκουσόν μου τού άμαρτωλού έν τή ώρα ταύτη καί δός ήμίν τε καί αυτοίς περιπατείν έν τώ φωτί σου καί έν αύτώ μένειν, έως τό φώς τής προσκαίρου ζωής έχομεν. Δός υμίν, Κύριε, ίνα το φώς των καλών έργων ημών λάμπη έμπροσθεν των ανθρώπων και δοξάζωσί σε σύν τώ άνάρχω σου Πατρί καί τώ Παναγίω Πνεύματι. Εις φώς γάρ έθνών ημάς τέθεικας, ίνα αύτοίς τή σκοτία περιπατούσι φαίνωμεν. Αλλ' ημείς ήγαπήσαμεν τό σκότος μάλλον ή τό φώς, φαύλα πράσσοντες. Πάς γάρ ό φαύλα πράσσων μισεί το φώς κατά τον αψευδή λόγον σου΄διά τούτο οσημέραι προσκόπτομεν αμαρτάνοντες, έπειδή περιπατούμεν εν τή σκοτία. Αλλ' άξίωσον ημάς τό ύπόλοιπον τής ζωής ήμών βιωτεύσαι πεφωτισμένους τούς οφθαλμούς της διανοίας ημών. Δός ήμίν, ίνα ώς τέκνα φωτός περιπατήσωμεν έν τω φωτί τών έντολών σου΄ τό τού άγιου βαπτίσματος φωτεινόν ένδυμα, όπερ διά τών έργων ημαυρώσαμεν, λεύκανον ως το φώς, ό αναβαλλόμενος τό φώς ώσπερ ίμάτιον. Δός ημίν ενδύσασθαι τα όπλα τού φωτός, ίνα δι' αύτών τόν άρχοντα τού σκότους τροπούμεθα, ός μετασχηματίζεται εις άγγελον φωτός.

    Ναί, Κύριε, καί ώς έν ταύτη τη ήμερα τοις έν σκότει καί σκιά θανάτου καθημένοις φώς έλλαμψας, ούτω σήμερον λάμψον έν ταις καρδίαις ήμών τό σόν άκήρατον φώς ,ίνα διά τούτου φωτιζόμενοι καί θερμαινόμενοι έν τή πίστει δοξάζομέν σαι τό μόνον εκ μόνου τού αρχιφώτου φωτός ιλαρόν φώς εις τούς ατελευτήτους αιώνας. Αμήν.