Ξεκινάει σήμερα, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ εὐλογημένη περίοδος τοῦ Τριωδίου. Μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία καί πάλι σέ μία πνευματική ἀνάβαση. Μᾶς προτρέπει νά ἀφήσουμε τά χαμερπῆ καί σκιώδη καί νά ἀνέβουμε στά ὑψηλά καί λαμπερά δώματα τῆς θείας χάρης. Σ’ αὐτό τό εὐλογημένο ξεκίνημα ὁ Κύριος μᾶς παρουσιάζει τήν περίπτωση δύο ἀνθρώπων πού ἔκαναν καί αὐτοί τή δική τους ἀνάβαση πρός ὅ,τι θεωροῦσαν ἱερό, δηλαδή πρός τόν Ναό τοῦ Θεοῦ.

«Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν». Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι βρισκόμαστε σέ μία πορεία. Οἱ δρόμοι τῆς ζωῆς εἶναι γεμάτοι ἀπό ἀνηφόρες καί κατηφόρες. Ἄλλοι ἀνεβαίνουν τόν ἀνήφορο τοῦ πνευματικοῦ ἀγώναἀπό ἔφεση πρός τό θεῖο. Ἄλλοι ἀπό ἀνάγκη ἀνεβαίνουν τόν ἀνήφορο τοῦ πειρασμοῦ, τῆς ἀσθένειας, τῆς θλίψης, τῆς μοναξιᾶς καί τοῦ πόνου. Ὑπάρχουν καί ἐκεῖνοι πού ἀγαποῦν καί ἐπιλέγουν τόν κατήφορο. Περπατοῦν στήν εὔκολη καί κατηφορική λεωφόρο τῶν πτώσεων, τῶν ὑλικῶν ἀπολαυῶν, τῶν ποικίλων ἀπολαύσεων. Εἶναι ἡ κατηφόρα τῶν πρόσκαιρων καί ρεόντων, πού τά ἀξιολογοῦμε γιά σοβαρά καί μᾶς ἀγχώνουν, ἐνῶ στήν πραγματικότητα εἶναι ἀστεῖα καί ἀσήμαντα.

«Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν». Σήμερα ὁ Χριστός μᾶς ἐφιστᾶ τήν προσοχή στό μεγάλο ζήτημα τοῦ ἐγωισμοῦ, στόν ὁποῖο μποροῦμε νά ὑποκύψουμε, ἀκόμη καί ἄν κάνουμε μία ἀνάβαση πρός αὐτό πού θεωροῦμε ἱερό. Ἡ πιό ἱερή περιοχή τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης εἶναι ἡ προσευχή. Ἡ ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, ἡ συνομιλία μαζί Του ἁγιάζει τόν ἄνθρωπο. Ὁ μικρός ἄνθρωπος στέκει μπροστά στόν ἄπειρο Θεό καί ἀναπτύσσει μία ἀδολεσχία μαζί Του. Ἀφήνει πίσω του τίς ὑποθέσεις τῆς γῆς καί ἀγγίζει τόν οὐρανό. Στέκεται τό δημιούργημα μπροστά στόν Δημιουργό σέ μία ἐπικοινωνία πού ἀναμειγνύει τό κτιστό μέ τό ἄκτιστο. Ἀκόμη ὅμως καί σ’ αὐτή τήν κορυφαία στιγμή ὁ ἐγωισμός στέκεται πιστός συνοδοιπόρος. Ἀκόμη καί κατά τή διάρκεια τῆς προσευχῆς ὁ ἐγωισμός μπορεῖ νά δηλητηριάσει τήν ψυχή καί νά μετατρέψει τήν ἀνάβαση τῆς προσευχῆς σέ γκρέμισμα καί πτώση.

«Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν». Μέσα στήν περίοδο τοῦ κατανυκτικοῦ Τριωδίου πολλές φορές θά κληθοῦμε κι ἐμεῖς νά ἀνέβουμε πρός τό ἱερό. Θά ἀνέβουμε τά σκαλοπάτια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τῆς πνευματικῆς μελέτης, τῆς προσευχῆς καί τίς βαθμίδες τῆς ἄσκησης. Αὐτή τήν κάθε εἴδους ἀνάβαση πρέπει νά ἀποφασίσουμε ἐάν θά τήν κάνουμε μαζί μέ τόν ἐγωισμό μας ἤ ἐάν θά τόν ποδοπατήσουμε καί θά κάνουμε τήν πνευματική μας ἀνάβαση μέ ταπείνωση καί μετριοφροσύνη. Ἐάν παρουσιαστοῦμε μπροστά στόν Θεό μέ ἐγωισμό καί ἀλαζονεία, ἐάν σταθοῦμε στά μυστήρια μέ ἔπαρση καί αὐταρέσκεια, ἐάν προσέλθουμε στήν Ἐξομολόγηση καί στή Θεία Εὐχαριστία δικαιολογώντας τόν ἑαυτό μας καί στιγματίζοντας ὅλους τούς ἄλλους, τότε δέν θά δρέψουμε οὔτε μιά στάλα ἀπό τή θεϊκή εὐλογία.

Ὁ μεγαλύτερος πειρασμός στήν πνευματική ἀνάβαση τοῦ Τριωδίου εἶναι ὁ ἐγωισμός. Ὁ ἐγωισμός εἶναι ἀπόκρυφη καί μυστική ἀρρώστια, ἀλλά ἔχει φανερά καί ἐνοχλητικά ἐξωτερικά συμπτώματα. Ἐάν ἔχουμε τά συμπτώματα τοῦ ἐγωισμοῦ, τότε ἔχουμε αὐτή τήν ἀσθένεια βαθιά μέσα μας, ἡ ὁποία ἀθόρυβα κατασπαράζει τήν ψυχή μας. Τά συμπτώματα μέ τά ὁποῖα ἐκδηλώνεται ὁ ἐγωισμός εἶναι πρῶτον, ἡ αὐτοπροβολή, δεύτερον, ἡ αὐτοδικαίωση καί τρίτον, ἡ κατάκριση καί ὁ ἔλεγχος τῶν ἄλλων.

Πρῶτον, ὅταν μᾶς ἀρέσει νά περιαυτολογοῦμε, νά ἐκθειάζουμε τάπροσόντα, τά κατορθώματα, τίς ἐπιδόσεις καί τίς ἱκανότητές μας, ἔχουμε κρυφό ἐγωισμό. Ὅταν μᾶς ἀρέσει νά προβάλλουμε τόν ἑαυτό μας, νά βρισκόμαστε στό ἐπίκεντρο τοῦ ἐνδιαφέροντος, νά ζητοῦν τή γνώμη μας, νά ἀποδίδουμε σ’ ἐμᾶς τίς ἐπιτυχίες καί τίς ἀποτυχίες στούς ἄλλους, ὅταν ἔχουμε ὑπερβολική αὐτοεκτίμηση καί δέν ζητοῦμε συμβουλές ἀπό κανέναν, ὅταν ἀποφασίζουμε πάντα μόνοι μας καί ἐπιβάλλουμε τίς ἀποφάσεις μας, ὅταν θέλουμε νά τραβᾶμε τό ἐνδιαφέρον μέ θετικό ἤ ἀρνητικό τρόπο, τότε ἔχουμε στήν ψυχή μας μεγάλο ἐγωισμό. Ὁ ἐγωιστής μιλάει πολύ γιά τόν ἑαυτό του, γιά τήν οἰκογένειά του, γιά τά πράγματά του, γιά τά πτυχία του, γιά τίς γνωριμίες του, γιά τίς ἀμέτρητες ἐπιτυχίες του. Αὐτοπροβάλλεται μέ ἀλαζονεία, μέ περιφρόνηση γιά τούς ἄλλους, μέ ἀτέλειωτη σιγουριά γιά ὅ,τι κάνει. Ἀργά ἤ γρήγορα φτάνει καί στήν ὕβρη. Γκρεμίζει τόν Θεό καί φτιάχνει ἕνα δικό του θεό, βολικό καί προσαρμόσιμο στά μέτρα του ἤ, τό χειρότερο, θεοποιεῖ τόν ἑαυτό του καί ἀποζητάει τήν ἀποδοχή καί προσκύνηση τῶν ἄλλων. Ὅποιος ἀγαπάει τήν αὐτοπροβολή, ἐκτρέφει ἕναν ὑπερφίαλο ἐγωισμό.

Δεύτερο σύμπτωμα τοῦ κρυμμένου ἐγωισμοῦ εἶναι ἡ αὐτοδικαίωση. Ὁ ἐγωιστής δέν φταίει ποτέ καί γιά τίποτε. Δέν ἐπωμίζεται καμία εὐθύνη γιά τίς ἀποτυχίες του. Γιά ὅλα φταίει ἡ ἀνικανότητα, ἡ ἀνοησία καί ἡ τεμπελιά τῶν ἄλλων. Γιά κάθε κακό φταίει ἡ κοινωνία, ἡ πολιτεία, ἡ ἐκκλησία, ἡ ἀστυνομία, ἡ ἐκπαίδευση, οἱ σκοτεινές δυνάμεις, οἱ ἐχθροί τῆς πατρίδας, οἱ πρόσφυγες, οἱ μετανάστες, ἡ κρίση, τό σύμπαν, ὁ διάβολος. Σπεύδει νά δικαιώσει τόν ἑαυτό του πάντοτε. Στόν διάλογο δέν ἀκούει, μόνο μιλάει. Ἀπονέμει παράσημα στόν ἑαυτό του καί μελανά στίγματα σ’ ὅλους τούς ἄλλους. Ἐάν κατέχει θέση εὐθύνης, αἰσθάνεται ὅτι περιβάλλεται ἀπό ἀνίκανους καί τεμπέληδες. Ἐάν εἶναι ὑπάλληλος, αἰσθάνεται ὅτι μονίμως ἀδικεῖται καί παραγκωνίζεται. Τό σίγουρο εἶναι ὅτι ποτέ δέν φταίει. Ἐάν δέν μποροῦμε, δέν θέλουμε καί δέν ἐπιχειροῦμε ποτέ νά ἀναλάβουμε τήν εὐθύνη τῶν κακῶν γεγονότων καί τῶν ἄσχημων καταστάσεων, ἐάν εἴμαστε ὑπεύθυνοι μόνο γιά τά καλά καί ποτέ γιά τά κακά, ἐάν εἴμαστε δικηγόροι τοῦ ἑαυτοῦ μας καί εἰσαγγελεῖς τῶν ἄλλων, τότε μέσα μας ὑποβόσκει ἄκρατος ἐγωισμός, ἔπαρση καί ἀλαζονεία.

Τό τρίτο σύμπτωμα τῆς μυστικῆς ἀσθένειας τοῦ ἐγωισμοῦ εἶναι ἡ κατάκριση. Ὅταν κρίνουμε καί καταδικάζουμε τούς ἄλλους, ὅταν ἀσχολούμαστε μέ τή ζωή τους, γιά νά ὑπογραμμίσουμε τά τρωτά τους σημεῖα, ὅταν κολλᾶμε ταμπέλες καί ἀρνητικές ἐτικέτες, ὅταν χωρίς συστολή, ἀδίστακτα περιφρονοῦμε, κατηγοροῦμε καί κατηγοριοποιοῦμε τούς συνανθρώπους μας, ὅταν γινόμαστε δικαστές καί βγάζουμε γρήγορα συμπεράσματα καί καταδικαστικές ἀποφάσεις, τότε μέσα μας κυριαρχεῖ ὁ ἐγωισμός.

«Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν». Αὐτή τήν περίοδο τοῦ Τριωδίου θά ἀνεβοῦμε ὅλοι στό ἱερό τῆς ἀρετῆς καί τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα. Ἐάν θέλουμε ἡ ἀνάβαση αὐτή νά εἶναι πηγή εὐλογίας, πρέπει νά τήν κάνουμε χωρίς ἐγωισμό. Ἡ αὐτοπροβολή, ἡ αὐτοδικαίωση καί ἡ κατάκριση πρέπει νά ξεριζωθοῦν ἀπό μέσα μας. Ὁ πνευματικός πατέρας θά εἶναι ὁ πιστός συνοδοιπόρος σ’ αὐτή τήν πορεία. Οἱ δικές του συμβουλές θά μᾶς φέρουν κοντά στόν Χριστό, ἀπό τόν Ὁποῖο θά πάρουμε κάθε εὐλογία καί κοντά Του θά γευτοῦμε τούς γλυκούς καρπούς τῆς ταπείνωσης καί κάθε ἄλλης ἀρετῆς.

Ι.Μ Δ