Οι αναβαθμοί του Τριωδίου

        Με την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, ανοίγει τις πύλες της η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου. Πρόκειται για μία πνευματική πορεία, που διέπει την ζωή της Εκκλησίας μας, μέχρι και το Σάββα το του Λαζάρου και μάς καλεί σε συνεχή εσωτερική ανάβαση, πάνω στα ίχνη της Ορθόδοξης πνευματικότητας, όπως αυτά θαυ-μαστά αποκαλύπτονται στις Ευαγ-γελικές περικοπές της περιόδου. Σήμερα θα σταθούμε στους πνευμα-τικούς αναβαθμούς, που καλούμαστε να ανεβούμε τις τέσσερις πρώτες Κυριακές του Τριωδίου, πριν εισέλθουμε στην μοναδική περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

 Η σημασία του Τριωδίου είναι ιδιαίτερη και καθοριστική στον Εκκλησιαστικό βίο. Ο Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης ομολογεί ότι «και μόνον η ύπαρξις του Τριωδίου αποδεικνύει την πνευμα-τικότητα της Εκκλησίας μας, την χαρισματική αποστολή Της, τον υπερβατικό χαρακτήρα Της – ταυτόχρονα δε και τόσο ανθρώπινο – και τον εσχατολογικό ορίζοντα, τον οποίο ανοίγει ενώπιόν μας. Ο άνθρωπος που καταφέρνει να ζήσει το Τριώδιο είναι αδύνατον να μη γίνει πνευματικός άνθρωπος».

     Ο πρώτος σταθμός, τον οποίο καλούμαστε να κατακτήσουμε στο Τριώδιο και κατ’ επέκτασιν στην πνευματική μας ζωή, είναι η ταπείνωση, όπως αυτή αποκαλύπτεται στο πρόσωπο του τελώνη της σημερινής Ευαγγελικής διήγησης. Η υμνολογία της ημέρας μάς καλεί να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού, όπως ο τελώνης,[2] παραδεχόμενοι την πνευματική μας υστέρηση και αναλογιζόμενοι τις συνέπειες της αμαρτωλής ζωής μας. Η στάση αυτή, ενώ συνιστά ενέργεια αδυναμίας και ατολμίας, κατά την κοσμική αντίληψη, εντούτοις είναι κίνηση βαθιάς εσωτερικής δύναμης, την οποία ο άνθρωπος ενεργοποιεί για ν’ αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο αντίπαλό του, τον κακό εαυτό του. Γι’ αυτό και η ταπείνωση ελκύει την χάρη του Θεού, σε αντιδιαστολή με την φαρισαϊκή έπαρση και αυτοδικαίωση, η οποία προβάλλεται ως παράδειγμα προς αποφυγή.

       Ο δεύτερος σταθμός, του Τριωδίου, την  Κυριακή του Ασώτου, είναι η μετάνοια. Ο μικρός γιος της παραβολής κάνει την επανάστασή του. Αποσυνδέεται από την πατρική σκέπη και, έχοντας στη διάθεσή του τον πλούτο που τού αναλογεί, κατρακυλά στο βάραθρο της αμαρτίας και της ασωτίας. Και τότε νιώθει εσωτερικό συγκλονισμό από την στέρηση της πατρικής αγάπης, παίρνει τον δρόμο της επιστροφής και αποκαθί-σταται στην πατρική οικία, χάριν της ειλικρινούς μετα-νοίας. Κατά τον ιερό Χρυσό-στομο «η μετάνοια είναι το ιατρείο που θεραπεύει την αμαρτία. Είναι δώρο ουράνιο, δύναμη θαυμαστή, χάρη που νικά τις συνέπειες των νόμων. Γι’ αυτό δεν απορρίπτει τον πόρνο, δεν εμποδίζει τον μοιχό, δεν αποστρέφεται τον μέθυσο, δε σιχαίνεται τον ειδωλολάτρη, δεν απομα-κρύνει τον κακολόγο, δεν διώχνει τον βλάσφημο, ούτε τον αλαζόνα, αλλά όλους τους μεταμορφώνει… Η μετάνοια μάς ανοίγει τον ουρανό, αυτή μάς εισάγει στον Παράδεισο».

       Ο τρίτος σταθμός του Τριωδίου, την Κυριακή των Απόκρεω, είναι η αγάπη. Οι εικόνες του Ευαγγελίου είναι αποκαλυπτικές. Οι άνθρωποι θα βρεθούν ενώπιον του δικαίου Κριτού, κατά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Εκεί ο δικαιοκρίτης Χριστός θα κατατάξει όλους ανάλογα με το μέτρο, όχι της προσποιητής θρησκευτικότητάς τους, αλλά με την ποιότητα και ποσότητα της αγάπης τους, που επέδειξαν στην εικόνα του Θεού, τον συνάνθρωπο. «Το πιστοποιητικό της εισόδου στην σωτήρια αυλή δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αγάπη. Μία αγάπη ειλικρινής, αληθινή, πραγματική, συγκεκριμένη, όχι στα λόγια, στο νου, στη φαντασία, στην αφηρημένη γενικότητα, αλλά στην πείνα, τη δίψα, τη γύμνια, τη στέρηση, τον πόνο και την αιχμαλωσία του πλησίον».

      Ο τέταρτος πνευματικός αναβαθμός του Τριωδίου, την Κυριακή της Τυρινής, είναι η νηστεία. Οι σύγχρονοι Χριστιανοί συχνά παρεξηγούμε το βαθύτερο νόημά της. Την περιορίζουμε στην υλική στέρηση και αποφυγή συγκεκριμένων τροφών, νομίζοντας ότι, με τον τρόπο αυτό, κάνουμε το καθήκον μας ενώπιον του Θεού. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όμως, τοποθετεί την νηστεία στην σωστή της βάση: «ο τελικός σκοπός της νηστείας είναι η κάθαρση της ψυχής. Ποιά μπορεί να είναι η ωφέλεια μιας αποχής απ’ τις υλικές τροφές, που θα την ακολουθούσε ήττα και υποδούλωση στα σαρκικά φρονήματα και πάθη;»

     Το περιεχόμενο της αληθινής νηστείας, λοιπόν, είναι καθαρά πνευματικό. Αποσκοπεί στην εσωτερική αναγέννηση του ανθρώπου, την οποία έρχεται να υποβοηθήσει η άσκηση της νηστείας, όταν αυτή γίνεται με τρόπο ταπεινό και αθόρυβο.

Καλό και Ευλογημένο Τριώδιο!

Α.Ε.Ο 

OΔΗΓΟΣ  ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Τι είναι η Σαρακοστή;

       Εἶναι μία πένθιμη ἐκκλησιαστική περίοδος πού διαρκεῖ ἑπτά ἑβδομάδες καί κατά τήν ὁποία κοιτᾶμε περισσότερο τόν ἐσωτερικό μας κόσμο. Μία πνευματική περίοδος περισσότερης προσευχῆς, μελέτης καί αὐτοκριτικῆς.

Γιατί νηστεύουμε;

      Νηστεύουμε γιά νά ἔχουμε περισσότερη δύναμη γιά πνευματικό ἀγώνα.

Νηστεύουμε διότι εἴμαστε λυπημένοι γιά τά λάθη κάι τίς ἀδυναμίες μας.

 Τί ἄλλο μποροῦμε νά κάνουμε  την Τεσσαρακοστή;

Νά πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία καί τις καθη-μερινές. Στό Μεγάλο Ἀπόδειπνο κάθε ἀπόγευμα ἀπό Δευτέρα μέχρι Πέμπτη. Στήν Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία κάθε Τετάρτη (ἀπόγευμα) καί Παρασκευή (πρωΐ).

          Στούς Χαιρετισμούς τῆς Παναγίας μας κάθε Παρασκευή. Στην Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία. Νά ἐξομολογηθοῦμε. Νά μετέχουμε συχνότερα στήν Θεία Κοινωνία.

Τί προσδοκοῦμε ἀπό τήν Τεσσαρακοστή;

         Κάνοντας αὐτοέλεγχο καί πλησιάζοντας τόν Θεό περισσότερο νά γίνουμε καλύτεροι ἀπό πρίν.

Μετά τήν πένθιμη περίοδο τῆς Σαρακοστῆς περιμένουμε τήν χαρούμενη ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως γιατί μετά τόν Γολγοθᾶ ὅλων μας ἔρχεται ἡ Ἀνάσταση.

 Ὠφελεῖ ἤ βλάπτει ἡ νηστεία;

           Ποτέ καί πουθενά δέν ἀκούστηκε πώς ἀρρώστησε κάποιος ἐπειδή νήστεψε. Εἶναι μία «συνταγή» ἡ νηστεία πού λειτουργεῖ μέ ἐπιτυχία αἰῶνες τώρα. Δέν εἶναι δυνατόν νά προτρέπει ἡ Ἐκκλησία μας σέ κάτι πού μπορεῖ νά εἶναι βλαβερό γιά τήν ὑγεία μας.

Ἡ νηστεία βοηθᾶ ἀφάνταστα στήν πνευματική ζωή φτάνει νά εἶναι νηστεία ὁλόκληρου τοῦ σώματος καί ὄχι μόνο τοῦ στομαχιοῦ μας...

Τί μποροῦμε νά τρῶμε  

                                    καί τί ὄχι;

       Μποροῦμε νά τρῶμε χταπόδι, σουπιές, γαρίδες, καλαμάρια, ταραμά κ.λπ., ὄσπρια, δημητριακά, ζυμαρικά (πού δέν περιέχουν βούτυρο ἤ αὐγό),φροῦτα, ξηρούς καρπούς, γλυκίσματα κ.ἄ. Δέν μποροῦμε νά τρῶμε κρέας, ψάρι (παρά μόνο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ και τῶν Βαΐων), γαλακτο-κομικά, αὐγά καί ὅλα τά εἴδη πού περιέχουν τά παραπάνω (τυρόπιττες, σοκολάτες, χυλοπίττες κ.ἄ.)

Σιωπώ σημαίνει…

      Εξακολουθώ να το λέω και να το ξαναλέω στον εαυτό μου , μέχρι να το καταλάβω και να το κατανοήσω . . .
      Δεν ανοίγω το στόμα μου , να κατηγορήσω , να συκοφαντήσω , να κατακρίνω κανένα .
      Αν έχω κάτι να πω , ας είναι καλύτερα λόγια αγάπης και καλοσύνης , παρά καταλαλιά και συκοφαντία ...
      Βλέπω τα δικά μου λάθη και κρίνω τον δικό μου εαυτό .
      Στο πρόσωπο του αδελφού μου , βλέπω μόνο την Εικόνα Του Θεού .
Και αν σιωπά το στόμα , αλλά η καρδιά εξακολουθεί κρυφά να κατακρίνει , τότε παλεύω μαζί της ...προσεύχομαι , και ζητώ ενίσχυση από Τον Κύριο ,να τον νικήσω , αυτόν τον ύπουλο και κρυφό πειρασμό .
       Οδεύοντας , σε μια πορεία προς Τον Ουρανό ,αν δεν νικήσουμε πρώτα τον εαυτό μας και τα πάθη μας ,τίποτα δεν μπορεί να μας βγάλει στο ξέφωτο ...

Οι τρείς τελευταίες επιθυμίες του Μεγάλου Αλεξάνδρου!

       Ευρισκόμενος στα πρόθυρα του θανάτου, ο Μέγας Αλέξανδρος συγκάλεσε τους στρατηγούς του και τους κοινοποίησε τις τρεις τελευταίες επιθυμίες του:
1] Να μεταφερθεί το φέρετρό του στους ώμους από τους καλύτερους γιατρούς της εποχής.
2] Τους θησαυρούς που είχε αποκτήσει [ασήμι, χρυσάφι, πολύτιμους λίθους] να τους σκορπίσουν σε όλη τη διαδρομή μέχρι τον τάφο του.
3] Τα χέρια του να μείνουν να λικνίζονται στον αέρα, έξω από το φέρετρο, σε θέα όλων.
Ένας από τους στρατηγούς, έκπληκτος από τις ασυνήθιστες επιθυμίες, ρώτησε τον Αλέξανδρο ποιοι ήταν οι λόγοι.  

          Ο Αλέξανδρος του εξήγησε:

       1] Θέλω οι πιο διαπρεπείς γιατροί να σηκώσουν το φέρετρό μου, για να μπορούν να δείξουν με αυτό τον τρόπο ότι ούτε εκείνοι δεν έχουν, μπροστά στο θάνατο, τη δύναμη να θεραπεύουν!
      2] Θέλω το έδαφος να καλυφθεί από τους θησαυρούς μου, για να μπορούν όλοι να βλέπουν ότι τα αγαθά που αποκτούμε εδώ, εδώ παραμένουν!

      3] Θέλω τα χέρια μου να αιωρούνται στον αέρα, για να μπορούν οι άνθρωποι να βλέπουν ότι ερχόμαστε με τα χέρια άδεια και με τα χέρια άδεια φεύγουμε, όταν τελειώσει για εμάς ο πιο πολύτιμος  θησαυρός που είναι ο χρόνος.