Εἶναι καιρός τώρα πού στά περίφημα κανάλια τῆς ἑλληνικῆς τηλοψίας ἀφιερώνονται πολλές ὧρες στή μεγάλη τέχνη τῆς μαγειρικῆς. Πολυτελεῖς, καλοφωτισμένες κουζίνες, μέ ἀκριβά μαγειρικά σκεύη, μόνιμα χαμογελαστά πρόσωπα γυναικῶν καί ἀνδρῶν, μεσόκοπων καί νέων μέ λουλουδάτες ἤ ἄσπρες ποδιές καί σκούφους, ἀστειάκια συνήθως ὄχι ἔξυπνα καί ἐκεῖνα τά ἀτέλειωτα φαιδρά ὑποκοριστικά καροτάκια, σαλτσοῦλες, ψαράκια, κρεατάκια καί λοιπά.  Μάλιστα οἱ συνταγές τους εἶναι πολλές φορές λίαν δαπανηρές καί σπάνιες. Προέρχονται ἀπό διάφορες μακρινές χῶρες, ξένες, ἀπό τήν ἁπλή, ὡραία καί ὑγιεινή γνωστή μεσογειακή δίαιτα. Σέ μία ἐποχή δύσκολη, σάν τή δική μας, νά παρουσιάζονται καθημερινά λαχταριστοί ἀστακοί, γαρίδες, κρέατα φερμένα ἀπό μακριά, ἀποτελεῖ μία ὀδυνηρή πρόκληση. Ὅταν οἱ συνάνθρωποί μας δέν ἔχουν οὔτε τόν ἄρτο τόν ἐπιούσιο, ξενίζει αὐτή ἡ πολυδάπανη καί πολυποίκιλη παρουσίαση ἐδεσμάτων γαργαλιστικῶν. Μερικοί φαίνεται ζοῦν γιά νά τρῶνε. Σέ αὐτούς ἀπευθύνονται; Κάθονται ἄνθρωποι ὅλη τή μέρα καί ἀντιγράφουν ὅλες αὐτές τίς σύνθετες συνταγές; Φαίνεται πώς ὑπάρχει ἕνα τέτοιο φιλοθεάμον κοινό πού ἐνδιαφέρεται καί γι' αὐτό καί βέβαια συνεχίζονται οἱ ἐκπομπές αὐτές. Τήν ἴδια περίοδο κυκλοφορεῖ... ἕνα πλῆθος βιβλίων - τσελεμεντέδων ἐπίσης πανάκριβων, μέ ἰλουστρασιόν χαρτί, πολλές ἔγχρωμες φωτογραφίες καί καλλιτεχνικά δεσίματα. Μάλιστα κυκλοφοροῦν καί ἀρκετά βιβλία μέ νηστίσιμες συνταγές γιά τά ὁποία ἔχω μία μικρή ἐπιφύλαξη.

Βρισκόμαστε σέ περίοδο νηστείας πρίν τά Χριστούγεννα. Πάντοτε πρίν τίς μεγάλες ἑορτές τῆς Χριστιανοσύνης ἔχουμε νηστεία ὡς προετοιμασία. Ἡ νηστεία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι πάντοτε συνδυασμένη μέ τή λιτοφαγία καί τήν ὀλιγοφαγία. Ἄν εἶναι νά τρώει κανείς γαρίδες, καραβίδες, χαβιάρια καί ἀστακούς καλύτερα νά μή νηστεύει. Ἡ νηστεία ὅμως, ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, θά πρέπει νά εἶναι λιτή, φτωχή καί ἁπλή καί τά χρήματα πού κερδίζουμε μή χρησιμοποιώντας πολυδάπανες τροφές, νά γεμίζουν μέ τίς ἀπαραίτητες τροφές τίς κοιλιές τῶν πεινασμένων. Ἡ νηστεία λοιπόν συνδυάζεται μέ τήν ἐλεημοσύνη καί τήν προσευχή. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος θά φάει βαριά καί πολύ, θά κουβεντιάσει πολύ καί θά κοιμηθεῖ πολύ. Ἡ μία παραχώρηση φέρνει τήν ἄλλη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος θά φάει μέτρια θά βρίσκεται σέ μία μεγαλύτερη ἐγρήγορση, θά ἐλέγχει τίς σκέψεις του, θά συλλαμβάνει τούς λογισμούς του καί θά περιορίζει τή φαντασία του. Δέν νηστεύουμε γιά νά ἔχουμε καλή ὑγεία καί ὡραία σιλουέτα, ἄσχετα ἄν βοηθᾶ κάποτε καί σέ αὐτά. Νηστεύουμε γιατί εἶναι ἐντολή Θεοῦ, γιατί εἶναι τό μόνο πού μπορεῖ νά προσφέρει ὁ ἄνθρωπος στόν Θεό, γιατί εἶναι μία ἑκούσια προσφορά, στέρηση τῆς τελικά ἐπώδυνης ἡδονῆς.

Ὁ καθηγητής κ. Α. Καφάτος ἔχει πεῖ πώς ἄν τηρούσαμε ἐπακριβῶς τίς καθιερωμένες νηστεῖες τῆς ἐκκλησίας θά εἴχαμε σαφῶς καλύτερη ὑγεία. Ἡ πολυφαγία, ἡ καθημερινή κρεοφαγία, ἡ τροφή μέ πολλά λιπαρά δημιουργεῖ σοβαρά προβλήματα στήν ὑγεία. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος νηστεύει ἔχει πιό καθαρό νοῦ καί μπορεῖ νά προσεύχεται καθαρότερα καί καλύτερα. Ἡ νηστεία εἶναι ἕνα μέρος τῆς ἀσκήσεως τοῦ πιστοῦ. Ἡ νηστεία ἀπό μόνη της δέν σημαίνει τίποτε. Οἱ φτωχοί νηστεύουν θέλοντας καί μή. Ἄν ὅμως στενοχωροῦνται γι' αὐτό γκρινιάζουν, ἄγχονται, νευριάζουν καί γίνονται κακοί, χάνουν τόν "μισθό" τους. Ἐπανερχόμενος στά τηλεοπτικά μαγειρέματα θυμᾶμαι καί κάποια ἄλλα μαγειρέματα ὑποκρισίας, δολοπλοκίας, διπλωματίας καί ἀπάτης, ὑποστηρίζοντας τούς δικούς μας καί ἄς εἶναι ἀχρεῖοι καί ἀνάξιοι. Βρέθηκα στό σπίτι τῆς ἀδελφῆς μου στήν Ἀθῆνα καί παρακολούθησα αὐτόν τόν μυρωδάτο ὁλοήμερο πόλεμο σκόρδου, κρεμμυδιοῦ, βαλσάμικου, καρυκευμάτων καί σαλτσῶν ἀλλά καί περίεργων σαλατῶν καί γλυκῶν καί κουράστηκα πολύ. Ἔλεγε ἕνας γέροντας πώς γίνεται ἕνας μεγάλος πόλεμος γιά λίγα ἑκατοστά, ὅ,τι καταλάβει ἡ γλῶσσα, ὁ οὐρανίσκος καί ὁ λάρυγγας. Μετά καμία αἴσθηση. Ἄν φᾶς πολύ θά ἔχεις στομαχόπονο κι ἄν δέν πάρεις σχετικά φάρμακα σίγουρα θά θέλεις ἀναψυκτικά - χωνευτικά. Ἕνας ἅγιος εἶπε τό κρασί δέν εἶναι ἁμαρτία ἀλλά ἡ μέθη. Σέ ὅλα χρειάζεται μέτρο, διάκριση καί προσοχή.

Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης