ΜΙΚΡΟ ΝΗΣΤΕΙΟΔΡΟΜΙΟ

“Πάντα τὸν χρόνον, ἡ νηστεία ὠφέλιμός ἐστι, τοῖς αἱρουμένοις καὶ ποιοῦσιν αὐτήν, οὔτε γὰρ ἐπήρεια δαιμόνων, κατατολμὰ τοῦ νηστεύοντος, ἀλλὰ καὶ οἱ φύλακες τῆς ζωῆς ἡμῶν Ἄγγελοι, φιλοπονώτερον παραμένουσι, τοῖς διὰ νηστείας ἡμῖν κεκα-θαρμένοις”.  

(Iδιόμελο Μ.Τεσσαρακοστής)

ΟΔΗΓΟΣ  ΓΙΑ  ΤΗΝ  ΤΗΡΗΣΗ  ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ  
ΤΗΣ  ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ

Ἡ ἀποκοπὴ πολλῶν χριστιανῶν ἀπὸ τὶς ἐκκλησιαστικές τους ρίζες, ἡ ἐκκοσμίκευση τοῦ φρονήματος καὶ τοῦ τρόπου ζωῆς καὶ ἡ ἀτομικιστική-εὐσεβικὴ (καὶ γί’ αὐτὸ ἐγωιστική) προσέγγιση θεμάτων τῆς πίστεως, ἀποτελοῦν σημαντικὰ ἐμπόδια στὴν ὀρθὴ κατανόηση τοῦ πνεύματος τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς σημασίας τῶν διάφορων θεσμῶν της.

Ἄλλοτε οἱ ἄνθρωποι ζοῦσαν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, ἡ Ἐκκλησία ἐνέπνεε καὶ διαμόρφωνε τὸν τρόπο ζωῆς τους. Σήμερα οἱ πολλοὶ ζοῦν ἔξω ἀπὸ τὸ πνεῦμα αὐτό. Ἐμπνέονται ἀπὸ ἄλλο πνεῦμα, ξένο πρὸς τὴν Ἐκκλησία, καὶ διαμορφώνουν τὸν τρόπο ζωῆς τοὺς ἔξω ἀπὸ κάθε χριστιανικὴ προοπτική. Ὅλα αὐτὰ δημιουργοῦν μεγάλες δυσκολίες καὶ γιὰ τὴ θέση τῆς νηστείας στὴ χριστιανική μας ζωὴ σήμερα.

Ἡ χριστιανική μας ζωὴ δὲν νοεῖται χωρὶς ἄσκηση. Στὴν ἀσκητικὴ αὐτὴ προσπάθεια ἰδιαίτερα σημαντικὴ θέση κατέχει ἡ νηστεία ἡ ὁποία εἶναι ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Ἡ πρώτη. Τὴν ἔδωσε στὸν Ἀδὰμ μέσα στὸν Παράδεισο. Τὸ νόημα τῆς νηστείας εἶναι: μὲ τὸ ὅπλο τῆς νηστείας νὰ συνηθίσουν οἱ ἄνθρωποι στὴν ὑπακοὴ στὸν Θεὸ καὶ στὴν πάλη κατὰ τοῦ διαβόλου.

Ἡ Ἐκκλησία, γιὰ νὰ μὴ γίνονται ὑπερβολές, καθόρισε τί πρέπει νὰ τρῶμε τὴν κάθε ἡμέρα καὶ ἐποχή.Ἔτσι  ἔχουμε:

Ἡμέρες αὐστηρῆς νηστείας, εἶναι ἡ Τετάρτη καὶ ἡ Παρασκευὴ ὄλου τοῦ χρόνου και ιδιαίτερα τῶν περιόδων νηστείας (Σαρακοστῶν).

Τὴν Τετάρτη, γιὰ νὰ ἐνθυμούμεθα ὅτι ἕνας ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ ὁ Ἰούδας, ὁ Ἰσκαριώτης Τὸν πρόδωσε ἡμέρα Τετάρτη.

Τὴν Παρασκευὴ νηστεύουμε, ἐπειδὴ Παρασκευὴ σταυρώθηκε ὁ Κύριος. Σταυρώνουμε μὲ τὴν νηστεία μας τὸν κακὸ ἑαυτό μας, γιὰ νὰ μᾶς ἐλεήσει τοὺς ἀνάξιους, ὅπως ἐλέησε τὸν ἐσταυρωμένο Εὐγνώμονα Ληστή.

Τὸ Σάββατο καὶ τὴν Κυριακὴ δὲν ἐπιτρέπεται ποτὲ νὰ γίνει αὐστηρὴ νηστεία, δηλαδὴ χωρὶς λάδι. Ὅλο τὸ χρόνο ἕνα μόνο Σάββατο νηστεύουμε τὸ λάδι, τὸ Μεγάλο Σάββατο, ἐπειδὴ τὴν ἡμέρα αὐτὴ ὁ Χριστὸς εἶναι σωματικὰ στὸν Τάφο καὶ ἡ ψυχὴ Τοῦ ἔχει κατέβει στὸν Ἅδη νὰ ἀναστήσει τὸν Προπάτορα Ἀδὰμ καὶ ὅλους ὅσους θὰ πίστευαν στὸ κήρυγμά Του.

1.Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή:

Ἀρχίζει τὴν Καθαρὰ Δευτέρα καὶ τελειώνει τὴν Κυριακή της Ἀναστάσεως. Εἶναι ἡ πιὸ αὐ-στηρὴ νηστεία ὄλου τοῦ χρόνου (λάδι καταλύουμε μόνο Σάββατο καὶ Κυριακὴ ἐὰν μποροῦμε).   Γίνεται ὡς προετοιμασία γιὰ τὴν συμμετοχή μας στὰ Σωτήρια Πάθη τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Κυρίου μας καὶ στὴν χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως. Κατὰ τὴν Μεγ. Τεσσαρακοστὴ γίνενται η ἑξῆς κατάλυση:

Ὅποια μέρα κι ἂν πέσει ἡ ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καταλύουμε ψάρι.

 2.Ἡ νηστεία τῶν Χριστουγέννων:

Ἀρχίζει ἀπὸ τῆς 15 Νοεμβρίου καὶ τελειώνει στὶς 24 Δεκεμβρίου. Κατὰ τὴν νηστεία αὐτὴ τρῶμε ψάρι (ὅλες τὶς ἡμέρες πλὴν Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς) ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς μέχρι καὶ τὴν 17η Δεκεμβρίου (ἂν δὲν εἶναι Τετάρτη ἢ Παρασκευή).

 3.Νηστεία τῆς Παναγίας:

Ἀπὸ τὴν 1η μέχρι καὶ τὴν 14η Αὐγούστου νηστεύουμε πρὸς τιμὴν τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Ψάρι καταλύουμε μόνο στὴ ἑορτὴ τῆς Μετα- μορφώσεως τοῦ Σωτῆρος μας (6 Αὐγούστου).

Ἐὰν ἡ ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (15 Αὐγούστου) συμπέσει ἡμέρα Τετάρτη ἢ Παρα-σκευή, τρῶμε μόνο ψάρι καὶ ὄχι κρέας. Ἐπίσης ψάρι κατάλύουμε κατά τις Θεομητορικὲς Ἑορτὲς τῆς Γεννήσεως(8/9)  καὶ τῆς Κοιμήσεως(15/8) τῆς Παναγίας μας  ἂν συμπέσουν Τετάρτη η Παρασκευή. Κατά την Εορτή των Εισοδίων(21/11) καταλύουμε ψάρι.

4.Νηστεία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων:

Ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Δευτέρα μετὰ τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων μέχρι καὶ τὴν 28η Ἰουνίου. Συνήθως ἡ νηστεία αὐτὴ εἶναι πολὺ μικρή. Καταλύουμε ψάρι, ἐνῶ ἀπέχουμε ἀπὸ κρέας, γαλακτερὰ καὶ αὐγά. Ψάρι καταλύουμε καὶ κατὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Γενεσίου τοῦ Τιμίου Προδρόμου(24 Ἰουνίου), ὁποιαδήποτε ἡμέρα κι ἂν πέσει. Ἂν ἡ ἑορτὴ τῶν Ἄγ. Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου(29 Ἰουνίου) πέσει ἡμέρα Τετάρτη ἢ Παρασκευή, καταλύουμε μόνο ψάρι.

Αὐστηρὴ νηστεία κάνουμε καὶ στὶς ἑξῆς ἡμέρες:

•5 Ἰανουαρίου (παραμονὴ) γιὰ νὰ μετα-λάβουμε κατὰ τὴν Θ.Λειτουργία τῶν Θεοφανείων.

•14 Σεπτεμβρίου (Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυ-ροῦ).Ἡ ἡμέρα αὐτὴ φέρει τὰ ἴσα τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς.

•29 Αὐγούστου (ἀποτομή της Τίμιας Κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου) σὲ ἔνδειξη πένθους γιὰ τὴν ἄδικη θανάτωση τοῦ ἁγιοτέρου ἀνθρώπου τῆς παγκόσμιας Ἱστορίας.

Π ρ ο σ ο χ ή: Ἂν οἱ τρεῖς αὐτὲς ἡμέρες τύχουν Σάββατο ἢ Κυριακή, τρῶμε λάδι. Ἕνα Σάββατο νηστεύουμε τὸ λάδι, τὸ Μεγάλο Σάββατο. Καὶ καμία Κυριακή, γιατί τὴν Κυριακὴ ἑορτάζουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας.

Περίοδοι Ἀπολυτές:

Ἡ Ἐκκλησία δὲν καθόρισε μόνο περιόδους νηστείας. Καθόρισε καὶ περιόδους “ἀπολυτές”, ποὺ τρῶμε ἀπὸ ὅλες τὶς τροφές καὶ τὴν Τετάρτη καὶ τὴν Παρασκευή. Τέτοιες περίοδοι εἶναι οἱ ἑξῆς:

• Τὸ Ἅγιο Δωδεκαήμερο. Δηλαδὴ ἀπὸ 25 Δεκεμ- βρίου μέχρι καὶ τὶς 6 Ἰανουαρίου μὲ ἐξαίρεση τὴν πα- αμονὴ τῶν Θεοφανείων (ἀναφερθήκαμε παραπάνω).

• Ἡ Διακαινήσιμος Ἑβδομάδα δηλαδὴ ἡ Εβ-δομάδα τοῦ Πάσχα.

• Ἡ ἑβδομάδα μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ (μέχρι τῶν Αγίων Πάντων).

• Οἱ τρεῖς ἑβδομάδες ποὺ προηγοῦνται τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς (Ἀπόκριες). Κατὰ τὶς 3 αὐτὲς ἑβδομάδες ἔχουμε μία ποικιλία διατάξεων, ποὺ εἶναι οἱ ἑξῆς:

-Τὴν πρώτη ἑβδομάδα (τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου) ἔχουμε κατάλυση εἰς πάντα.

-Τὴν δεύτερη ἑβδομάδα (ἀπὸ τοῦ Ἀσώτου μέχρι τῶν Ἀπόκρεω) τρῶμε ἀπ’ὅλα, ἀλλὰ νηστεύουμε  τὴν Τετάρτη καὶ τὴν Παρασκευή.

-Τὴν Τρίτη ἑβδομάδα, τῆς Τυρινῆς, τρῶμε ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα ἐκτὸς ἀπὸ κρέας, ὅλες τὶς ἡμέρες, τρῶμε καὶ Τετάρτη καὶ Παρασκευή.

Καταλύσεις Κινητῶν  Ἑορτῶν

Την Κυριακὴ τῶν Βαΐων, την Τετάρτη τῆς Μεσοπεντηκοστῆς και την Τετάρτη τῆς Ἀποδόσεως τοῦ Πάσχα έχουμε κατάλυση ιχθύος.

Κατά την Ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως έχουμε κατάλυση ἰχθύος ὅποια μέρα καὶ ἂν πέσει.

Κατά την Ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς έχουμε κατάλυση ἰχθύος ἐὰν πέσει Τετάρτη ἢ Παρασκευή.

Καλή  δύναμη