Ο Ονήσιμος καταγόταν από την πόλη των Κολοσσών. Ήταν δούλος του αποστόλου Φιλήμονα, όπως φανερώνει ο απόστολος Παύλος στην ομώνυμη επιστολή του (Φιλήμ. 16). Δεν εκτίμησε τα αγαθά και τις ευεργεσίες που απολάμβανε από τον ενσυνείδητο και αγωνιζόμενο χριστιανό άρχοντά του, έκλεψε χρήματα από τον οίκο του Φιλήμονα και κατευθύνθηκε προς τη Ρώμη. Ήταν πλέον ελεύθερος, αλλά συνάμα δέσμιος των παθών και της αχαριστίας του. Μπορούσε ν’ απολαύσει ό,τι είχε στερηθεί εδώ και χρόνια, ίσως και από την κοιλιά της μάνας του, κινήσεις και αγαθά. Όμως ο καρπός της αδικίας που έπραξε, ο απότοκος της αμαρτίας του, οι τύψεις, βάραιναν τη συνείδηση του. Αναζητούσε τη λύτρωση, ή μάλλον ήξερε τη λύτρωση, αλλά φοβόταν την επιστροφή, δείλιαζε να ψελλίσει τη συγγνώμη, λιποψυχούσε στη σκέψη των συνεπειών της. Άκουσε, έμαθε —σίγουρα και η Χάρις του Θεού ενήργησε— και γνώρισε εκεί, στην πόλη της «σκλαβωμένης» ελευθερίας του, στη Ρώμη, τον απόστολο των εθνών Παύλο. Τον συνάντησε σ’ ένα μέρος όπου όφειλε να βρίσκεται αυτός και όχι ο Παύλος, στη φυλακή. Εκεί αναγεννήθηκε, ο Παύλος τον ανέστησε πνευματικά, όπως όμορφα τονίζει: «…ὃν ἐγέννησα ἐν τοῖς δεσμοῖς μου» (Φιλήμ. 10).

Ο Παύλος υποστήριξε τον Ονήσιμο στην προσπάθειά του για την αποκατάσταση της αδικίας που επιτέλεσε και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Συνέθεσε για χάρη του Ονησίμου μια «συστατική» πατρική επιστολή προς το Φιλήμονα, η οποία ήταν αδύνατον να απορριφθεί από τον χριστιανό άρχοντα. Μια επιστολή που ωθεί τον Ιερό Χρυσόστομο να υπογραμμίσει: «Προσέξτε λοιπόν και όταν γράφει προς το Φιλήμονα, πόσο φροντίζει για τον Ονήσιμο και με πόση σύνεση, με πόσο ενδιαφέρον πατρικό γράφει. Αυτός όμως που δεν απέφυγε να γράψει υπέρ ενός δούλου, ο οποίος μάλιστα είχε δραπετεύσει και είχε αρπάξει πολλά από τα πράγματα του κυρίου του, σκέψου ποιος ήταν για τους άλλους. Γιατί ένα μόνο πράγμα θεωρούσε ότι είναι ντροπή, το να παραβλέψει δηλαδή κανείς εκείνο που έπρεπε να γίνει για τη σωτηρία κάποιου. Γι’ αυτό τα πάντα κινούσε, και τίποτε δε δίσταζε να σπαταλά για χάρη εκείνων που σώζονταν, ούτε λόγια, ούτε χρήματα, ούτε το σώμα του. Γιατί αυτός που παρέδωσε πάρα πολλές φορές τον εαυτό του σε θανάτους, πολύ περισσότερο δεν θα λυπόταν τα χρήματα, εάν βέβαια τα είχε. Και γιατί λέγω, εάν βέβαια τα είχε; Γιατί είναι πραγματικά δυνατό να αποδείξει, ενώ δεν τα είχε, ότι δεν τα λυπόταν» (Ιωάννου Χρυσοστόμου,  Εγκώμιον εις τον άγιον απόστολον Παύλον 3.8.9-22).Έτσι ο «αδελφός» άρχοντας δέχεται τη συγγνώμη του «αδελφού» του δούλου και μετά από λίγο στέλνει τον Ονήσιμο στον Παύλο, εκπληρώνοντας έτσι την επιθυμία του πνευματικού του πατέρα, την οποία είχε διατυπώσει με τα εξής: «ὃν ἐγὼ ἐβουλόμην πρὸς ἐμαυτὸν κατέχειν, ἵνα ὑπὲρ σοῦ διακονῇ μοι ἐν τοῖς δεσμοῖς τοῦ εὐαγγελίου»(Φιλήμ. 13).

Ύστερα από την επάνοδό του στη Ρώμη, σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο, ο Ονήσιμος διακόνησε το διδάσκαλό του στο ιεραποστολικό έργο για όλο το διάστημα μέχρι το μαρτυρικό τέλος του. Έπειτα, συνελήφθη από τον έπαρχο της πόλης Τέρτυλον και, αφού έμενε αμετακίνητος στην πίστη του Χριστού, μαστιγώθηκε, συνέτριψαν τα σκέλη του και ο μακάριος Ονήσιμος εγκατέλειψε τη γήινη ζωή κερδίζοντας την αιώνια. Η μνήμη του Αγίου Ονησίμου τιμάται στις 15 Φεβρουαρίου εκάστου έτους.

Κωνσταντίνος Μεταλλίδης